Polska jest znaczącym w Unii Europejskiej producentem owoców klimatu umiarkowanego. Pod względem wolumenu zbiorów plasujemy się za Hiszpanią, a przed Francją i Grecją.
W UE, w tym w Polsce w 2019 r. odnotowano zmniejszenie produkcji większości gatunków owoców strefy umiarkowanej, szczególnie jabłek, wiśni, czereśni i śliwek. Spadek produkcji wynikał z wiosennych przymrozków oraz deficytu wody. W Polsce dodatkowym czynnikiem wpływającym na ograniczenie zbiorów było nadmierne owocowanie w 2018 r., które spowodowało „wysilenie” drzew i krzewów owocowych.
Z szacunków GUS wynika, że w Polsce w 2019 r. najbardziej obniżyły się zbiory owoców z upraw sadowniczych. Mogły one wynieść 3,4 mln ton i być o około 25% mniejsze od rekordowej produkcji z roku 20183.
W strukturze upraw sadowniczych dominuje jabłoń. Produkcja jabłek w Polsce stanowi przeciętnie 3⁄4 zbiorów owoców ogółem. W 2019 r. zbiory z sadów jabłoniowych GUS wstępnie oszacował na poziomie około 3 mln ton, o 25% niższym niż przed rokiem.
Zbiory gruszek w 2019 r. prawdopodobnie wyniosły ponad 67 tys. ton i były o około 26% mniejsze niż w 2018 r. Równocześnie zbiory śliwek mogły być o 20% mniejsze i wynieść 95 tys. ton.
W 2019 r. zbiory owoców z krzewów owocowych w sadach oraz z plantacji jagodowych GUS wstępnie ocenił na około 0,5 mln ton, o około 18% mniej niż w 2018 r.
Ważnym czynnikiem stymulującym rozwój krajowej produkcji owoców jest ich eksport. Największe przychody uzyskiwane są z wywozu jabłek. Kolejne miejsca pod względem wartości sprzedaży zagranicznej zajmują: maliny, gruszki, borówka amerykańska (wraz z żurawiną), truskawki, wiśnie i czereśnie oraz śliwki. Mniejsze wpływy uzyskuje się ze sprzedaży zagranicznej moreli i porzeczek.
Według wstępnych danych Ministerstwa Finansów w okresie trzech kwartałów 2019 r. wartość wywozu owoców świeżych ukształtowała się na poziomie 459 mln EUR (około 2,0 mld zł), o 6% niższym niż przed rokiem. Obniżenie wartości eksportu wynikało przede wszystkim z niższych cen transakcyjnych na skutek znaczącej podaży owoców na rynku unijnym ze zbiorów w 2018 r.
Polska należy do grona największych światowych eksporterów jabłek (w latach 2014–2018 z Polski wyeksportowano średnio 30% produkcji). W okresie styczeń–wrzesień 2019 r. z kraju wyeksportowano 759 tys. ton tych owoców wobec 554 tys. ton w analogicznym okresie 2018 r. Wartość eksportu jabłek zmniejszyła się o 10%, do 237 mln EUR, a średnia eksportowa cena w okresie trzech kwartałów 2019 r. wynosiła 0,31 EUR/kg wobec 0,47 EUR/kg w analogicznym okresie 2018 r.
W drugiej połowie 2019 r. na rynku krajowym ceny jabłek deserowych wykazywały tendencję wzrostową i kształtowały się na poziomie wyższym niż przed rokiem.
Według danych ze spółdzielni ogrodniczych ceny skupu jabłek do bezpośredniej konsumpcji w październiku 2019 r. kształtowały się na poziomie 1,45 zł/kg, ponad dwukrotnie wyższym niż w październiku 2018 r. Jednak w odniesieniu do cen z września br. ceny tych owoców były o 8% niższe. W październiku 2019 r. według danych GUS średnia detaliczna cena jabłek, tak jak przed miesiącem, wyniosła 3,36 zł/kg. Był to poziom o 41% wyższy niż przed rokiem.
Ceny skupu (bez VAT) owoców według IERiGŻ-PIB
- Średnia krajowa cena skupu jabłek deserowych klasy I w dniach 18–19.11.2019 r., podobnie jak przed miesiącem, ukształtowała się na poziomie 1,46 zł/kg. W porównywalnym okresie przed rokiem za jabłka uzyskiwano 0,71 zł/kg.
- Na początku drugiej połowy listopada 2019 r. kontynuowany był wzrost cen skupu gruszek. W dniach 18-19.11.2019 r. za te owoce płacono średnio 2,36 zł/kg, o 16% więcej niż przed miesiącem i o 49% więcej niż rok wcześniej.
źródło: KOWR
