Rozwój 1-go pokolenia tarcznika niszczyciela w sezonie 2023

dr hab. Katarzyna Golan, prof. uczelni – Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

mgr inż. Szymon Jabłoński – Centrum Badań Sadowniczych Symbioz

Podstawowym narzędziem integrowanej ochrony roślin przed szkodnikami jest monitoring występowania poszczególnych stadiów rozwojowych danego agrofaga. Opierając się na własnych, rzetelnych obserwacjach możemy precyzyjniej stosować dostępne technologie chroniące drzewa czy krzewy owocowe. Niestety sukcesywnie zmniejszany asortyment substancji aktywnych z grupy insektycydów prowadzi do zwiększania presji wielu szkodników. Populacja niektórych owadów żerujących w sadach na przykład tarcznika niszczyciela może być redukowana przy użyciu tylko dwóch zarejestrowanych produktów. Rosnące zagrożenie za strony tego inwazyjnego gatunku pluskwiaka wymaga zatem prowadzenia badań związanych z poznaniem jego biologii, szczególnie dynamiki rozwoju populacji w zależności od warunków pogodowych oraz opracowania nowych metod ochrony z uwzględnieniem produktów biologicznych, biotechnicznych czy innowacyjnych metod MD (z ang. mating disruption – zakłócenie procesu kopulacji).

Od początku sezonu wegetacyjnego (2023) w ramach współpracy Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie oraz firmy Symbioz kontynuowany jest monitoring rozwoju tarcznika niszczyciela w kilku sadach w różnych regionach Polski tzn. w rejonie Sandomierza, Opola Lubelskiego, Grójca oraz Warki, a także Wrocławia. W komunikacie przygotowanym w dniu 23 marca informowaliśmy o konieczności wykonania zabiegów wczesnowiosennych z użyciem olejów parafinowych do zwalczania stadiów zimujących tarcznika niszczyciela. W kolejnych miesiącach prowadziliśmy monitoring warunków pogodowych archiwizując dane dotyczące temperatury i wilgotności powietrza oraz opadów deszczu niezbędne do wyznaczania terminu występowania wybranych stadiów rozwojowych tarcznika. Na początku maja w monitorowanych sadach zostały wywieszone pułapki z feromonom samicy tarcznika niszczyciela służące do wyznaczenia początku i masowych lotów dorosłych osobników męskich. W zależności od monitorowanej lokalizacji osobniki męskie pojawiały się w pułapkach feromonowych między 16 a 25 maja co oznacza, że w każdym regionie sadowniczym tempo rozwoju osobniczego tarcznika niszczyciela ma inną dynamikę.

Odłowienie męskich osobników dorosłych do pułapek feromonowych pozwala określić w przybliżeniu czas do pojawienia się pierwszych larw stadium ruchomego (tzw. wędrowców). W zależności od przebiegu pogody larwy 1-go pokolenia pojawiają się po 3-4 tygodniach od początku lotu samców.

W sadach gdzie potwierdzona została obecność tarcznika niszczyciela oraz tam gdzie sadownicy mają podejrzenie jego występowania warto obecnie naklejać na pnie drzew, konary lub gałęzie taśmy dwustronnie klejące o ciemnym zabarwieniu. Larwy 1-go stadium rozwojowego są mobilne – tuż po urodzeniu rozpoczynają wędrówkę po drzewie w poszukiwaniu dogodnego miejsca do żerowania. W ciągu 24 godzin od opuszczenia tarczki samicy larwa rozpoczyna pobieranie pokarmu i produkcję tarczki, która zabezpiecza jej ciało. W trakcie żerowania wraz ze śliną wprowadza do tkanek roślinnych toksyny, czego efektem są charakterystyczne przebarwienia na różnych częściach roślin. W trakcie wędrówki larwy przyklejają się do taśmy klejącej dzięki czemu łatwo stwierdzić kiedy rozpoczęła się migracja, a tym samym uzyskać niezbędne dane do wyznaczenia terminu wykonania zabiegu zwalczającego.

W cieplejszych regionach kraju, w wybranych sadach bądź kwaterach o charakterystycznym mikroklimacie zapewniającym wyższe temperatury powietrza migracja larw mogła już się rozpocząć.

Kolejne lata prowadzonych obserwacji udowodniły, że decyzję o przeprowadzeniu zabiegu należy podejmować indywidualnie. W sadach, w których nie obserwuje się jeszcze migracji larw należy wstrzymać się z wykonywaniem zabiegów ochronnych dedykowanych do zwalczania tarcznika niszczyciela i kontynuować prowadzony monitoring.

LUBLIN, 10.06.2023r.