Wiosenne przymrozki stanowią jedno z największych zagrożeń dla sadowników uprawiających czereśnie. Nagły spadek temperatury, zwłaszcza po rozpoczęciu wegetacji, może prowadzić do znacznych strat w plonach poprzez uszkodzenie pąków i kwiatów. Kluczowe jest zrozumienie, jak zmienia się wrażliwość drzew na zimno w zależności od fazy rozwojowej.
Zależność Odporności od Fazy Rozwojowej
Podstawowa zasada jest prosta: im bardziej zaawansowany jest rozwój pąków i kwiatów, tym stają się one mniej odporne na niskie temperatury. Pąki w stanie spoczynku zimowego mogą wytrzymać znacznie silniejsze mrozy niż te, które już nabrzmiały, pękły, a zwłaszcza niż rozwinięte kwiaty.
Krytyczne Temperatury w Poszczególnych Fazach (wg tabeli):
Tabela prezentuje dwie wartości temperatury dla każdej fazy i typu czereśni:
- Temperaturę powodującą śmierć 10% pąków/kwiatów (wskaźnik początku uszkodzeń).
- Temperaturę powodującą śmierć 90% pąków/kwiatów (wskaźnik poważnych strat).
Uwaga: Oryginalne dane są w °F. Poniżej przybliżone wartości w °C (°C = (°F – 32) * 5/9).
-
Nabrzmiały Pąk (Swollen Bud / First Swell):
- Słodkie: 10% strat przy 17°F (ok. -8.3°C), 90% strat przy 5°F (ok. -15°C).
- Kwaśne: 10% strat przy 15°F (ok. -9.4°C), 90% strat przy 0°F (ok. -17.8°C).
- W tej wczesnej fazie odporność jest najwyższa.
-
Pękanie Pąków (Bud Burst / Green Tip):
- Słodkie: 10% strat przy 25°F (ok. -3.9°C), 90% strat przy 14°F (ok. -10°C).
- Kwaśne: 10% strat przy 26°F (ok. -3.3°C), 90% strat przy 22°F (ok. -5.6°C).
- Wrażliwość wyraźnie wzrasta.
-
Zwarty Pąk Kwiatowy (Tight Cluster):
- Słodkie: 10% strat przy 26°F (ok. -3.3°C), 90% strat przy 17°F (ok. -8.3°C).
- Kwaśne: 10% strat przy 26°F (ok. -3.3°C), 90% strat przy 24°F (ok. -4.4°C).
-
Biały Pąk (White Bud / Popcorn):
- Słodkie: 10% strat przy 27°F (ok. -2.8°C), 90% strat przy 24°F (ok. -4.4°C).
- Kwaśne: 10% strat przy 28°F (ok. -2.2°C), 90% strat przy 24°F (ok. -4.4°C).
- Pąki tuż przed otwarciem są już bardzo wrażliwe.
-
Początek Kwitnienia (First Bloom):
- Słodkie: 10% strat przy 28°F (ok. -2.2°C), 90% strat przy 25°F (ok. -3.9°C).
- Kwaśne: 10% strat przy 28°F (ok. -2.2°C), 90% strat przy 24°F (ok. -4.4°C).
-
Pełnia Kwitnienia (Full Bloom):
- Słodkie: 10% strat przy 28°F (ok. -2.2°C), 90% strat przy 25°F (ok. -3.9°C).
- Kwaśne: 10% strat przy 28°F (ok. -2.2°C), 90% strat przy 24°F (ok. -4.4°C).
- W tej fazie nawet niewielki przymrozek jest groźny.
-
Po Kwitnieniu (Post-bloom):
- Słodkie: 10% strat przy 28°F (ok. -2.2°C), 90% strat przy 25°F (ok. -3.9°C).
- Kwaśne: 10% strat przy 28°F (ok. -2.2°C), 90% strat przy 25°F (ok. -3.9°C).
- Młode zawiązki owoców pozostają bardzo wrażliwe.
Różnice między Czereśniami Słodkimi i Kwaśnymi
Dane sugerują, że czereśnie kwaśne mogą być nieco bardziej odporne w najwcześniejszych fazach (nabrzmiały pąk) na temperatury powodujące bardzo duże straty (90%). Jednak od fazy pękania pąków różnice w odporności między czereśniami słodkimi a kwaśnymi wydają się minimalne, zwłaszcza jeśli chodzi o temperatury powodujące pierwsze uszkodzenia (10%). W fazie kwitnienia obie grupy wykazują podobną, wysoką wrażliwość.
Znajomość krytycznych temperatur dla poszczególnych faz rozwojowych czereśni jest niezbędna do oceny ryzyka związanego z wiosennymi przymrozkami. Monitorowanie prognoz pogody i dokładna obserwacja stanu pąków na drzewach pozwala sadownikom na podjęcie ewentualnych działań ochronnych (np. zraszanie nadkoronowe, ogrzewanie sadu) w odpowiednim momencie. Należy pamiętać, że podane temperatury są wartościami orientacyjnymi, a rzeczywisty poziom uszkodzeń może zależeć również od innych czynników, takich jak długość trwania przymrozku, wilgotność powietrza, wiatr czy kondycja samych drzew.
Źródło: Na podstawie danych Murray [2020] i Washington State University Extension [2021].
Materiał chroniony prawami autorskimi. Kopiowanie dozwolone tylko przy wskazaniu źródła.
