„Rak bakteryjny i inne bakteriozy borówki wysokiej – obecna sytuacja w szkółkach i na plantacjach”
− dr Monika Kałużna
Przez wiele lat uprawa borówka wysoka (Vaccinium corymbosum) gatunek o coraz większym znaczeniu gospodarczym dla Polski, uważana była za tolerancyjną lub nawet odporną na stresy pochodzenia biotycznego. Jednak w ostatnich sezonach potwierdzono występowanie wielu chorób pochodzenia grzybowego, które są jednym z najważniejszych czynników ograniczających wielkość i jakość plonu innych roślin jagodowych. Coraz większego znaczenia nabierają choroby bakteryjne, co niewątpliwie wiąże się ze zmianami klimatu oraz międzynarodowym obrotem materiałem roślinnym, stwarzającym zagrożenia zawleczenia, nie występujących dotychczas w Polsce, patogenów roślin. Na szczególną uwagę zasługują choroby najczęściej spotkane dotychczas nie tylko na plantacjach borówki w naszym kraju, ale także w szkółkach.
Rak bakteryjny:
– bakterie powodują bakteryjną plamistość liści od roku 2011, w postaci mniej lub bardziej regularnych, nekrotycznych plam na liściach
-sprawcą choroby jest m.in. bakteria gatunku P. syringae pv. syringae i bakterie blisko spokrewnione z gatunku Pseudomonas avellanae, groźnym sprawcą raka bakteryjnego leszczyny
– lustracje plantacji wykazały występowanie plam na liściach odmian, m.in. ‘Nefris’, ‘Toro’, ‘Bluecrop’, ‘Elliott’, ‘Duke’ i ‘Chandler’.
– w 2019 roku stwierdzono po raz pierwszy porażenie rocznych pędów sadzonek borówki. Nekrozy obejmowały znaczną część pędu tworząc niejako szachownicę, w postaci ciemnozielonych uwodnionych plam, które okalały eliptycznie pąk liściowy.
– obserwowano objawy choroby na młodych sadzonkach borówki posadzonych jesienią rok wcześniej i wczesną wiosną minionego roku. Ciemnozielone, uwodnione plamy, zmieniające się na czerwonobrązowe do czarnych pojawiają się już zwykle późną zimą lub wczesną wiosną. Pąki na takich pędach zamierają. Silne porażenie i powierzchniowe poczernienie występowało niekiedy na wszystkich pędach, głównie sadzonek dwuletnich. Brązowo czarne obszary o długości od jednego do kilku centymetrów obserwowano w różnych miejscach pędów, m.in. przy ich podstawie, w części środkowej lub na wierzchołkach Po usunięciu skórki, pędy były sinożółtawozielone.
-choroba notowana w roku 2021 występowała głównie na odmianach ‘Draper’, ‘Duke, ‘Calypso’ i ‘Liberty’.
Bakteryjna plamistość liści:
– powodowana głównie przez bakterie Xanthomonas spp., obserwowana jest od czterech sezonów.
– Xanthomonas spp., (zaklasyfikowany do gatunku Xanthomonas arboricola) występuje łącznie z bakteriami z rodzaju Pseudomonas.
– pomimo, że na świecie rozpoznano już dziewięć patowarów tego gatunku, m.in. sprawców chorób zgorzeli leszczyny (X. a. pv. corylina) i orzecha włoskiego (X. a. pv. juglandis), to dotychczas gatunek ten nie był notowany w uprawach borówki.
– objawy choroby ograniczone są do plam na liściach i nie odnotowano znacznego wpływu zarówno na jakość, jak i wielkość i plonu. Warto dodać, że w sezonie 2021 po raz pierwszy wyizolowano bakterie rodzaju Xanthomonas z pędów borówki odm. ‘Duke’, na których występowały czerwono-rdzawe plamy.
Wyłamywanie pędów:
– powodowane przez bakterie rodzajów Pseudomonas, Lelliottia, inne??; i/lub grzyby rodzaju Pestalotiopsis…inne czynniki.
– obserwowany od 3 sezonów.
źródło: 62. Ogólnopolska Konferencja Ochrony Roślin Sadowniczych zorganizowana przez INHORT Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach pod tytulem: „Ochrona Roślin sadowniczych w obliczu strategii Europejski Zielony Ład”.
