IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2477 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą.
W czwartym okresie raportowania tj. od 21 kwietnia do 20 czerwca 2019 roku, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na obszarze Polski.
Średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie której dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -36 mm. W obecnym sześciodekadowym okresie wartość KBW uległa zmniejszeniu o 1 mm w stosunku do poprzedniego okresu (11 IV-10 VI).
Największy deficyt wody od -170 mm do -209 mm w prezentowanym sześciodekadowym okresie wystąpił na obszarze Pojezierza Lubuskiego. Duży deficyt wody wynoszący od -120 do -170 mm notowano na terenie zachodniej części Pojezierza Wielkopolskiego, na Nizinie Wielkopolskiej, Śląskiej, Podlaskiej, w południowej części Niziny Mazowieckiej, na Polesiu Lubelskim oraz we wschodniej części Pobrzeża Słowińskiego. Na dużym obszarze kraju niedobór wody wynosił od -60 do -119 mm. Natomiast na południu Polski oraz na Pojezierzu Mazurskim notowano wartości KBW od -59 mm po wartości dodatnie.
Susza rolnicza występuje na terenie województw:
- Lubuskiego,
- Wielkopolskiego,
- Łódzkiego,
- Podlaskiego,
- Mazowieckiego,
- Zachodniopomorskiego,
- Dolnośląskie,
- Lubelskie,
- Pomorskiego,
- Kujawsko-pomorskie.
Susza notowana jest w uprawach:
- Zbóż jarych,
- Zbóż ozimych,
- Krzewów owocowych,
- Truskawek,
- Rzepaku i rzepiku,
- Roślin strączkowych,
- Kukurydzy na ziarno,
- Kukurydzy na kiszonkę,
- Drzew owocowych,
- Warzyw gruntowych,
- Tytoniu.
W tym okresie suszę rolniczą odnotowano również w uprawach krzewów owocowych Wystąpiła w 271 gminach Polski (10,94% gmin kraju). Odnotowano ją w 8 województwach na powierzchni 4,19% gruntów ornych. W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpił wzrost o 223 gminy z wystąpieniem suszy. Szczegółowe dane dotyczące suszy wśród krzewów owocowych w poszczególnych województwach przedstawia tab. 3.
Tab. 3. Zasięg suszy w uprawach krzewów owocowych
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
|---|---|---|---|---|---|
| 1. | lubuskie | 82 | 60 | 73,17 | 50,46 |
| 2. | wielkopolskie | 226 | 96 | 42,48 | 15,43 |
| 3. | łódzkie | 177 | 49 | 27,68 | 6,54 |
| 4. | zachodniopomorskie | 113 | 10 | 8,85 | 2,24 |
| 5. | mazowieckie | 314 | 27 | 8,60 | 1,62 |
| 6. | podlaskie | 118 | 9 | 7,63 | 1,95 |
| 7. | pomorskie | 123 | 9 | 7,32 | 1,37 |
| 8. | dolnośląskie | 169 | 11 | 6,51 | 0,91 |
Susza rolnicza wystąpiła także w uprawach truskawek. Odnotowano ją w 198 gminach Polski (7,99% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło zwiększenie liczby gmin z wystąpieniem suszy o 93. Odnotowano ją w 8 województwach na powierzchni 3,07% gruntów ornych. Szczegółowe dane dotyczące suszy w poszczególnych województwach przedstawia tab. 4.
Tab. 4. Zasięg suszy w uprawach truskawek
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
|---|---|---|---|---|---|
| 1. | lubuskie | 82 | 57 | 69,51 | 46,08 |
| 2. | wielkopolskie | 226 | 67 | 29,65 | 9,54 |
| 3. | łódzkie | 177 | 29 | 16,38 | 4,37 |
| 4. | zachodniopomorskie | 113 | 8 | 7,08 | 1,80 |
| 5. | pomorskie | 123 | 8 | 6,50 | 1,04 |
| 6. | mazowieckie | 314 | 18 | 5,73 | 0,96 |
| 7. | dolnośląskie | 169 | 7 | 4,14 | 0,37 |
| 8. | podlaskie | 118 | 4 | 3,39 | 1,09 |
Susza rolnicza odnotowano również w uprawach drzew owocowych. Wystąpiła w tych uprawach w 54 gminach Polski (2,18% gmin kraju). Odnotowano ją w 3 województwach na powierzchni 0,79% gruntów ornych. Szczegółowe dane dotyczące suszy w poszczególnych województwach przedstawia tab. 9.
Tab. 9. Zasięg suszy w uprawach drzew owocowych
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
|---|---|---|---|---|---|
| 1. | lubuskie | 82 | 40 | 48,78 | 18,55 |
| 2. | wielkopolskie | 226 | 11 | 4,87 | 2,08 |
| 3. | zachodniopomorskie | 113 | 3 | 2,65 | 0,19 |
Tegoroczny maj był zimny. Na północnych obszarach kraju oraz na Przedgórzu Sudeckim notowano temperaturę od 10 do 12°C. Na wschodnich obszarach wynosiła ok. 13°C i była niższa od normy wieloletniej o ok. 1°C. Na pozostałej części kraju temperatura wynosiła od 12 do 13°C. Na południowo-zachodnich terenach Polski notowano temperaturę powietrza niższą od normy wieloletniej (1981-2010) o ponad 2°C a na pozostałej zachodniej części kraju niższą od 1 do 2°C.
W pierwszej i drugiej dekadzie czerwca było bardzo ciepło. W przeważającej części Polski temperatura powietrza wynosiła od 20 do 22°C (w pierwszej dekadzie) i od 22 do 24°C a miejscami nawet do ponad 24°C (w drugiej dekadzie). Najchłodniej było w północnej i południowej części kraju od 19 do 20°C (w pierwszej dekadzie) i od 19 do 21°C w drugiej dekadzie.
W maju na przeważającym obszarze Polski opady były wysokie. Natomiast na Pobrzeżu Słowińskim, na północnych obszarach Pojezierza Pomorskiego oraz we wschodniej części Niziny Południowowielkopolskiej (Równina Kutnowska, Wysoczyna Kłodawska, Równina Łowicko-Błońska, Wzniesienie Łódzkie, Wysoczyzna Łaska, Kotlina Grabowska, Wysoczyzna Złoczewska, Kotlina Szczercowska) notowano opady mniejsze, wynoszące od 40 do 60 mm (stanowiły one od ok. 70 do 100% normy). Na pozostałym obszarze kraju notowano opady od ponad 60 do 150 mm (tj. od 100 do 180% normy).
Pierwsza dekada czerwca na przeważającym obszarze kraju była bardzo sucha z opadami poniżej 5 mm, a miejscami w ogóle nie występującymi. Jedynie w północno-zachodniej części kraju notowano większe opady od 10 do 50 mm oraz we wschodnich terenach Polski od 10 do 30 mm. Natomiast w drugiej dekadzie tego miesiąca w części południowej i środkowej Polski opady były w dalszym ciągu niskie od 5 mm (a miejscami w ogóle nie wystąpiły) do 15 mm. Wysokie opady notowano w północnej części kraju od 20 do ponad 50 mm.
W obecnym sześciodekadowym okresie szczególnie duży niedobór wody wystąpił w szerokim pasie Polski środkowej oraz w mniejszym stopniu w północno-wschodnich rejonach kraju. W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpił wzrost liczby województw objętych suszą rolniczą. Obecnie tych województw jest 10, w poprzednim okresie było ich 9. Suszą objętych jest 11 gatunków i grup upraw. Natomiast w dalszym ciągu na południu kraju notowany jest nadmiar wody dla roślin uprawnych.
źródło: IUNG-PIB
