Ostatnie, często intensywne opady deszczu, które nawiedziły regiony sadownicze, spowodowały znaczący wzrost zagrożenia parchem jabłoni. Ta groźna choroba grzybowa jest jednym z największych wyzwań w uprawie jabłoni, a jej rozwój jest ściśle powiązany z obecnością wody na liściach i odpowiednią temperaturą. Nic więc dziwnego, że po serii deszczowych dni temat zabezpieczenia sadów stał się gorącym tematem rozmów wśród sadowników.
Deszcz wzmacnia presję parcha
Deszcz jest kluczowym czynnikiem wyzwalającym wysiew zarodników workowych parcha, które zimują w opadłych liściach. Krople deszczu uderzając w liście na ziemi, wyrzucają do powietrza miliony zarodników, które następnie są przenoszone przez wiatr na młode, rozwijające się liście i owoce. Długie okresy zwilżenia liścia, spowodowane opadami, mgłą czy rosą, tworzą idealne warunki do kiełkowania zarodników i penetracji tkanki rośliny, prowadząc do infekcji. W wielu sadach zaobserwowano już ogniska infekcji, często określane jako średnie lub silne, co dodatkowo potęguje obawy producentów.
Zmywalność środków ochrony i czas na oprysk
Jednym z głównych zmartwień sadowników w obecnej sytuacji jest skuteczność wykonanych wcześniej oprysków ochronnych, a w szczególności ich zmywalność przez intensywne opady. Pojawia się pytanie: czy poprzedni zabieg nadal chroni drzewa i czy konieczne jest ponowne opryskanie, aby zapobiec kolejnym infekcjom lub zahamować rozwój istniejących?
Dyskusje dotyczą również optymalnych temperatur do wykonania oprysku. Chociaż nowoczesne fungicydy często działają w szerokim zakresie temperatur, ich skuteczność, szybkość wnikania do tkanki (w przypadku środków układowych i wgłębnych) oraz ryzyko fitotoksyczności mogą być różne w zależności od panujących warunków. Generalnie, większość fungicydów najlepiej działa w temperaturach powyżej 10°C, a optymalny zakres dla wielu z nich mieści się między 10°C a 20°C. Niskie temperatury mogą spowalniać proces wchłaniania środków układowych, natomiast bardzo wysokie temperatury (powyżej 25-30°C) w połączeniu z silnym nasłonecznieniem mogą zwiększać ryzyko uszkodzeń liści przez niektóre preparaty, zwłaszcza siarkowe czy miedziowe. Kluczowe jest jednak zastosowanie zabiegu w odpowiednim momencie względem infekcji (zapobiegawczo przed deszczem lub interwencyjnie po nim), niezależnie od temperatury, o ile mieści się ona w zalecanym zakresie na etykiecie produktu.
Środki do Ochrony przed parchem jabłoni i ich zmywalność
Wybór odpowiedniego fungicydu jest kluczowy w strategii ochrony przed parchem. Różne grupy chemiczne charakteryzują się odmiennym sposobem działania i, co ważne w kontekście deszczu, różną odpornością na zmywanie. Oto przegląd głównych typów środków i ich zmywalności:
-
Środki kontaktowe (powierzchniowe):
- Działanie: Tworzą warstwę ochronną na powierzchni liścia, zapobiegając kiełkowaniu zarodników parcha.
- Przykłady substancji czynnych: Captan, Mancozeb, Metiram, Siarka, Dodyna.
- Zmywalność: Łatwo zmywane przez intensywne opady deszczu. Wymagają ponownego zastosowania po opadach przekraczających zazwyczaj 20-30 mm, w zależności od intensywności deszczu i formulacji preparatu. Chronią tylko te części rośliny, które zostały pokryte cieczą roboczą w momencie oprysku.
-
Środki układowe (systemiczne):
- Działanie: Wnikają do wnętrza tkanki rośliny i przemieszczają się w niej (zwykle w górę, wraz z sokami roślinnymi). Mogą działać zapobiegawczo, interwencyjnie (hamując rozwój infekcji w początkowej fazie) lub nawet leczniczo (choć ta funkcja jest ograniczona).
- Przykłady substancji czynnych: Difenokonazol (grupa triazoli), Myklobutanol (grupa triazoli), Tebuconazole (często w mieszaninach), Pyraklostrobina (grupa strobilurin), Kresoxim-methyl (grupa strobilurin).
- Zmywalność: Po wchłonięciu do tkanki rośliny (zazwyczaj zajmuje to od 2 do 4 godzin suchej pogody po oprysku) są znacznie mniej podatne na zmywanie niż środki kontaktowe. Opady po tym czasie zazwyczaj nie obniżają znacząco ich skuteczności, choć bardzo długotrwałe i intensywne deszcze mogą w pewnym stopniu wpłynąć na ich koncentrację w tkankach.
-
Środki wgłębne (translaminarne):
- Działanie: Wnikają do tkanki liścia i przemieszczają się w niej na niewielką odległość (np. z jednej strony liścia na drugą).
- Przykłady substancji czynnych: Dodyna (choć jej działanie bywa też określane jako kontaktowe/lokalnie układowe), niektóre nowsze substancje.
- Zmywalność: Podobnie jak środki układowe, po wchłonięciu (wymagają zazwyczaj 1-3 godzin suchej pogody) są odporne na zmywanie.
-
Mieszaniny fabryczne: Wiele dostępnych na rynku produktów to mieszaniny substancji czynnych z różnych grup (np. kontaktowej i układowej). Zapewniają one szersze spektrum działania (zapobiegawcze i interwencyjne) oraz lepsze zarządzanie odpornością patogena. Ich zmywalność zależy od właściwości poszczególnych komponentów – część kontaktowa będzie zmywana łatwiej, natomiast część układowa/wgłębna po wchłonięciu pozostanie aktywna.
Obecna sytuacja pogodowa, charakteryzująca się częstymi opadami deszczu i rosnącą presją parcha jabłoni, wymaga od sadowników wzmożonej czujności. Kluczowe dla skutecznej ochrony jest nie tylko wybór odpowiednich środków ochrony roślin, ale przede wszystkim terminowość zabiegów, uwzględniająca prognozę pogody oraz fazę rozwojową jabłoni. Monitorowanie opadów deszczu i ich intensywności jest niezbędne do oceny ryzyka zmycia poprzedniego oprysku i podjęcia decyzji o ewentualnym, korygującym zabiegu. Właściwa strategia ochrony przed parchem jest fundamentem zdrowego sadu i gwarancją wysokiej jakości plonu. W obliczu zmiennych warunków atmosferycznych, elastyczność i szybka reakcja są kluczowe dla sukcesu.
Uwaga! Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone na etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zapoznaj się z zagrożeniami i postępuj zgodnie ze środkami ostrożności wymienionymi na etykiecie. Produkt biobójczy należy używać z zachowaniem szczególnych środków ostrożności. Przed użyciem należy przeczytać etykietę i ulotkę informacyjną.
