Suchodrzew jadalny (Lonicera caerulea), zwany wersją jagodą kamczacką, jest gatunkiem polimorficznym występującym w północnych regionach Eurazji i Ameryki Północnej. Jagody cenione od wieków, zbierane były z dzikich roślin w Rosji, Chinach i Japonii. W Polsce od kilku lat obejmuje duże zainteresowanie uprawą suchodrzewu jadalnego.
Przełom pod względem popularyzacji tego gatunku wynikił w 2018 roku, kiedy owoc ten został zarejestrowany jako tradycyjna żywność w UE. Potrzebne są odmiany, które mają długi okres spoczynku, są odporne na okresy ocieplenia zimowo / wiosennego (nie zakwitają), co jest gwarancją dobrego plonowania. Warunkiem udziału i konsumpcji jest smak owoców, który w jagodzie kamczackiej determinowany jest stosunkiem różnych rodzajów. Cukry wpływ na stopień słodyczy, kwasy funkcji są odpowiedzialne za kwaśny smak, i cierpliwość owoców decydują o ilości i jakości polifenoli, jednak gorycz, jest determinowana przez secoiridoidy.
Wartość przeciwutleniająca owoców suchodrzewu jadalnego skorelowana jest głównie z zawartością antocyjanów (gł. cyjanidyny 3-glukozydu) jak i fenoli. W owocach występuje również wit. C oraz w mniejszej ilości wit. B oraz makroelementy: potas, fosfor, wapń, magnez. Ponadto jagody te zawierają unikalne związki – irydoidy, rzadko występujące w owocach, które oprócz wpływu na smak, łącznie z polifenolami wykazują wysoką aktywność przeciwutleniającą i przeciwzapalną (1, 2). Ponadto wykazano także (3), że irydoidowe glikozydy z owoców suchodrzewu jadalnego mogą również działać hamująco na wzrost grzybów, jak Alternaria tenuissima, powodujących zgnilizny owoców.
Zarówno badania in vitro, jak i in vivo potwierdzają skuteczność w usuwaniu wolnych rodników po zastosowaniu wyciągów z owoców jagody kamczackiej. W badaniach wartość antyoksydacyjna ekstraktu z owoców L. caerulea (redukował 85% rodnika DPPH w badanej próbie) była wyższa od ekstraktu z owoców pomidora (43%), rokitnika zwyczajnego (74%) oraz kwasu askorbinowego, jako związku odniesienia (51%) (4). Stwierdzona została także aktywność hamująca wobec mikroorganizmów: Candida parapsilosis (powodujące drożdżyce, mogący doprowadzić nawet do sepsy), Staphylococcus epidermidis (gronkowiec skórny), Escherichia coli (powodująca zatrucia pokarmowe), Enterococcus faecalis (paciorkowiec kałowy), Streptococcus mutans (powodujący próchnicę zębów) (5).
W badaniach japońskich wykazano leczniczy efekt ekstraktu z Lonicera caerulea var. emphyllocalyx na bakterie Streptococcus pyogenes wywołujący kilka chorób zakaźnych, takich jak zapalenie migdałków, zapalenie tkanki łącznej i zespół szoku toksycznego paciorkowcami.
Fitozwiązki zawarte w wiciokrzewie działając kompleksowo mogą także łagodzić ostre stany zapalne oczu . Antocyjany wyizolowane z Lonicera caerulea podawane dożołądkowo myszom przez okres dwóch tygodni wykazały działanie radioochronne przy dawce promieniowania 5 Gy, poprzez eliminację wolnych rodników ponadtlenkowych .
Ze względu na charakterystyczną zawartość polifenole (zwłaszcza antocyjanów) ow. suchodrzewu mogą stanowić składnik diety o właściwościach przeciwdziałający miażdżycy i nadciśnieniu (9). Ponadto eksperyment wykonany na grupie 20 starszych osób w wieku 62–81 lat wykazał poprawę pamięci, obniżenie ciśnienia po suplementacji ekstraktem z jagody kamczackiej (400 mg jagód podawanych bezpośrednio po posiłku) (10).
Wykazano także lecznicze właściwości ekstraktu z owoców jagody kamczackiej w normalizacji poziomu glukozy i lipidów we krwi. Efekt taki uzyskiwano poprzez dodatek ekstraktu z Lonicera caerulea do pokarmu szczurów z dietą wysokocukrową (dawka 327 mg antocyjanów/g masy ciała) (11). W japońskich (12) badaniach na szczurach udowodniono przeciwzapalne działanie wyciągu z jagody (75–300 µg / g) poprzez osłabienie objawów zapalenia stawów.
Amerykanie opatentowali recepturę produktów farmakologicznych, o udowodnionym działaniu zdrowotnym. Pierwszy patent dotyczy ekstraktu z Lonicera caerulea L. var. edulis o działaniu zapobiegawczym i terapeutycznym w chorobach: marskość wątroby, stłuszczenie, przywracania czynności wątroby i jej regeneracji bez żadnych skutków ubocznych, takich jak toksyczność (13). Drugi wynalazek zawierający ekstrakt z owoców tego gatunku dotyczy kompozycji farmaceutycznej do zapobiegania lub leczenia niedoczynności, nadczynności i guzków tarczycy (14).
Obecnie na rynku dostępne są produkty z jagody kamczackiej: soki, dżemy, wina, cukierki, lody, liofilizaty. Obiecującym rozwiązaniem do włączenia jagód wiciokrzewu do codziennej diety jest stosowanie technik kapsułkowania i tworzenie produktów wysoce skoncentrowanych, funkcjonalnych, o kontrolowanym uwalnianiu substancji, wysokiej stabilności ekstraktu i zdolności do celowania w pożądane narządy (2).
Zawartość związków fenolowych w owocach zależy m.in. od różnorodności genetycznej (odmian), warunków klimatycznych uprawy, terminu i warunków zbioru, przechowywania i przetwarzania owoców. Badania pokazują, że sposób przetworzenia produktu ma niezmiernie istotny wpływ na produkt końcowy. Zaleca się blanszowanie owoców parą przed zamrożeniem, a następnie przechowywanie w temperaturze –18◦C, co pozwala na lepsze zachowanie fenoli, antocyjanów i aktywności antyutleniającej, w porównaniu z metodą standardową (zamrażanie w temperaturze –18◦C). Niższa temperatura przechowywania zamrożonych owoców –32◦C nie poprawia znacząco własności biologicznych (15).
W badaniach wykonanych na Politechnice Gdańskiej (16) wykazano niszczący efekt działania wysokiej temperatury w procesie przetwarzania. Sok otrzymany metodą tradycyjną z owoców ogrzewanych dłużej niż 3 godziny w 100◦C wykazał znaczący spadek antocyjanu pelargonidyny-3-glucozyd, a tym znaczny spadek właściwości antyoksydacyjnych. Zastosowanie nowoczesnej technologii mikrofalowej do konserwacji soku (urządzenie EnbioJet) poprzez poddanie świeżego soku przez kilka sekund działaniu temperatury 90◦C, pozwoliło zachować znacznie wyższą zawartość fitozwiązków, z zahamowaniem aktywności mikrobiologicznej do poziomu, który nie zagrażał bezpieczeństwu żywności.
Ekstrakcja soku oparta w pierwszej kolejności na obróbce osmotycznej podczas rozmrażania owoców i zastosowanie jednej prasy, daje przewagę nad standardową ekstrakcją (proces dwuetapowy, w którym prasowano rozmrożone jagody, a przed ponownym prasowaniem zastosowano obróbkę osmotyczną). W procesie suszenia owoców zaleca się temp. 60°C do 25% zawartości wilgoci, co oceniono korzystniej niż suszenie w wyższych temperaturach (100 i 140°C). Uzyskuje się wyższą wydajność tłoczonych jagód, wyższą wydajność suszenia oraz lepszej jakości produkty tłoczone i suszone, o wyższym potencjale antyoksydacyjnym (17).
źródło: http://polskiesuperowoce.pl
