Zmiany w PROW 2014-2020 w walce z COVID-19

Konieczna pilna interwencja KE na rynkach rolnych

Polski minister wystosował dwa listy. Jeden z nich dotyczy konieczności podjęcia pilnej interwencji na rynkach wołowiny, baraniny, mleka oraz drobiu w związku z trudnościami jakich doświadczają te sektory w wyniku pandemii COVID-19.

Minister wyraził przekonanie, że Komisja Europejska w tej kryzysowej, niespotykanej jak dotąd sytuacji, uruchomi instrumenty interwencji rynkowej ukierunkowane m.in. na tymczasowe zagospodarowanie nadwyżek na rynkach wołowiny, baraniny, mleka oraz drobiu, przyczyniając się do stabilizacji rynkowej i żywotności tych branż. Potwierdzi tym samym prawidłową realizację przez Komisję Europejską zadań wynikających z przepisów rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 ustanawiającego wspólną organizację rynków produktów rolnych.

Zmiany w PROW 2014-2020 w walce z COVID-19

Drugi z listów jest kontynuacją korespondencji prowadzonej z komisarzem ds. rolnictwa Januszem Wojciechowskim, dotyczącej zmian PROW 2014-2020. W liście tym minister podziękował za przedstawione dotychczas propozycje oraz deklaracje KE i odniósł się do nich. Minister poinformował również, że wstępnie na walkę ze skutkami COVID-19 poprzez PROW 2014-2020 Polska planuje przeznaczyć około 1 mld euro.

Jak Krzysztof Ardanowski w swoim liście poinformował, że propozycje rozwiązań możliwych do zastosowania w PROW 2014-2020, które mogłyby być wykorzystane w obecnej sytuacji zostały szczegółowo przeanalizowane przez ekspertów z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Szef resortu rolnictwa przedstawił zestawienie proponowanych interwencji ze wskazaniem czy wymagają one zmian legislacyjnych po stronie UE czy tylko zmian PROW 2014-2020.

Pomysły Polski na wykorzystanie środków PROW 2014-2020 w celu łagodzenia niekorzystnych skutków epidemii COVID 19:

1. Zmiana PROW 2014-2020 w zakresie działania „Współpraca”. Już obecnie w ramach Europejskich Partnerstw na rzecz Innowacji realizowane są projekty w zakresie krótkich łańcuchów żywności ale w związku z zaistniałą sytuacją proponujemy wprowadzenie dedykowanych rozwiązań w tym działaniu, tak aby jeszcze mocniej podkreślić udział rolników w działaniach na rzecz skracania łańcucha dostaw żywności. Proponowana rekomendacja zostanie zatem wykorzystana w ramach najbliższej zmiany PROW 2014-2020.
2. Wykorzystanie procedowanej właśnie zmiany rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 i rozszerzenie zakresu stosowanych obecnie gwarancji ze środków PROW 2014-2020 o kredyty obrotowe. Ponadto trwają prace nad dodatkowym instrumentem wsparcia w postaci dopłaty do odsetek bankowych. Na poziomie roboczym toczy się również dyskusja ze służbami KE odnośnie możliwości zastosowania dopłat do odsetek bankowych w przypadku kredytów preferencyjnych udzielanych przez ARiMR ze środków krajowych. Proponowana rekomendacja zostanie zatem wykorzystana w ramach najbliższej zmiany PROW 2014-2020.
3. Polska wraz z innymi państwami podjęła współpracę m.in. w zakresie wypracowania propozycji zmian rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 w zakresie art. 18, poprzez wprowadzenie dodatkowego działania skierowanego wyłącznie na walkę z negatywnymi skutkami epidemii COVID-19. Zmiana miałaby na celu wprowadzenie specjalnych rozwiązań w zakresie operacji odtwarzających potencjał produkcji rolnej, dostosowujących treść rozporządzenia do bieżącej sytuacji. W szczególności należy dokonać zmian w zakresie kwalifikowania także wydatków nieinwestycyjnych (przechowywanie produktów rolnych, zagospodarowanie produktów, których po okresie przechowywania nie będzie można sprzedać na rynku lub produktów ogrodniczych, z uwagi na ich krótką przydatność do spożycia, ochrona pracowników – digitalizacja, praca zdalna, dezynfekcja, środki ochrony osobistej), a także co do współfinansowania wydatków na rzecz rekompensat z tytułu utraconego dochodu dla sektorów produkcji zwierzęcej. W zakresie działań odtwarzających potencjał zniszczony w wyniku niekorzystnych zjawisk klimatycznych bądź katastrof, propozycja wskazuje na dokonywanie rekompensat w oparciu o stawki do hektara bądź pogłowia. Dzięki takim zmianom, przedmiotowe działanie PROW 2014-2020 będzie można w pełni dostosować do potrzeb walki z obecnym kryzysem.
4. Działania w oparciu o środki PROW, które byłyby uzupełnieniem dla działań o charakterze interwencji rynkowej przewidzianych przepisami wspólnej organizacji rynków rolnych. Polska podtrzymuje swoje dotychczasowe wnioski o uruchomienie tych działań, zawarte w odrębnej korespondencji, w tym zgłaszane w ramach obrad Rady Ministrów ds. rolnictwa i rybołówstwa.
5. Polska planuje, na podstawie art. 19  rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 wprowadzić zmiany PROW 2014-2020 w zakresie rozpoczynania, prowadzenia i rozszerzenia działalności gospodarczej, polegającej na przechowywaniu sprzedanych przez rolnika produktów rolnych dla mikro i małych przedsiębiorstw w formie dopłat do kosztów przechowywania oraz dopłat do nieodpłatnego przekazania produktów organizacjom non-profit czy przetwórstwu w sytuacji, gdy przechowywane produkty nie znajdą po upływie okresu przechowywania, zbytu (np. w eksporcie), z uwagi na przedłużający się kryzys wywołany COVID-19 czy też mają krótki okres przydatności do spożycia (produkty ogrodnicze).  Wsparcie miałoby charakter premii do wysokości 70 tys. euro. Powyższe rozwiązanie mieści się w zakresie obowiązującego rozporządzenia niemniej jednak proszę o potwierdzenie tego faktu.
   Jednocześnie ze względu na skalę zjawiska konieczne jest wprowadzenie analogicznego rozwiązania dla średnich i dużych przedsiębiorstw, co jednak wymaga zmian w przepisach rozporządzenia Parlamentu i Rady (UE) 1305/2013.

Minister Jan Krzysztof Ardanowski wyraził nadzieję na konstruktywne podejście do projektowanych zmian przez służby Komisji Europejskiej przyczyni się do skutecznego łagodzenia skutków niekorzystnych zdarzeń dla rolnictwa i obszarów wiejskich w Polsce i Unii Europejskiej.