W odpowiedzi na pisma KRIR w sprawie problemów związanych z dostępnością oraz cenami paliwa wykorzystywanego do produkcji rolnej, Ministerstwo Klimatu i Środowiska poinformowało, że ceny paliw w Polsce są ustalane przez producentów na podstawie uwarunkowań rynkowych, które są zależne od sytuacji na światowych rynkach produktów naftowych, stanu gospodarki polskiej i polityki fiskalnej państwa.
W warunkach funkcjonowania wolnego rynku paliwowego administracja publiczna ma jedynie pośredni wpływ na kształtowanie cen paliw poprzez ustalanie stawek podatków i opłat.
Na ceny paliw składają się i mają wpływ przede wszystkim:
- podatki i opłaty nakładane na paliwa czyli akcyza, opłata paliwowa, VAT oraz opłata zapasowa,
- cena ropy naftowej oraz gotowych produktów na światowych giełdach,, kurs dolara,
- warunki na rynku krajowym kształtowane przez konkurencję.
Sprawa ograniczonej podaży oleju napędowego jest na bieżąco monitorowana przez Ministra Klimatu i Środowiska poprzez analizę danych oraz spotkania z przedstawicielami rynku paliw.
Zgodnie z napływającymi do Ministerstwa informacjami oraz dokonaną analizą, ceny hurtowe oleju napędowego w Polsce są niższe niż ceny na rynkach międzynarodowych o ok. 35-40 gr/litr. To z kolei sprawia, że podmioty działające na polskim rynku, do tej pory zaopatrujące się w produkt z zagranicy, zaczęły zamawiać paliwo pochodzące z rodzimych rafinerii, które chwilowo nie były w stanie zaspokoić drastycznie rosnącego popytu. Problemy z dostępnością paliw w segmencie hurtowym (które występowały w drugiej połowie sierpnia oraz na przełomie sierpnia i września br.) doprowadziły do niekontrolowanego zwiększenia popytu w segmencie detalicznym, czego efektem było wprowadzenie mechanizmów ograniczania sprzedaży przez część stacji paliw w I połowie września.
Co więcej, z najnowszych danych statystycznych nt. rynku paliw w Polsce wynika, że w lipcu 2023 r. miesięczna konsumpcja oleju napędowego była większa o 7,2% w stosunku co czerwca 2023 r. i większa o 6,8% w stosunku do lipca 2022 r. Z kolei w czerwcu 2023 r. miesięczna konsumpcja była większa o 0,5% w stosunku do maja 2023 r. i większa o 4,5% w stosunku do czerwca 2022 r. Biorąc pod uwagę powyższe dane, można stwierdzić, że zwiększone zużycie oleju napędowego w okresie letnim dodatkowo pogłębiło problemy na rynku paliw.
W wyniku niestabilnej sytuacji na rynku paliw, 11 września br. Minister Klimatu i Środowiska zwołał niejawne posiedzenie Zespołu do Spraw Zapewnienia Bezpieczeństwa Energetycznego Państwa, do zadań którego należą m.in. wsparcie ministra właściwego do spraw energii w realizacji zadań dotyczących planowania, inicjowania i koordynowania zadań służących zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego Polski. Ustalenia z tego spotkania są realizowane.
Dzięki działaniom rynkowym, polegającym przede wszystkim na zwiększonym imporcie paliw, sytuacja na rynku paliw aktualnie uległa stabilizacji. Okresowe braki produktu w bazach wydawczych, m.in. w Emilianowie i Kawicach, oraz niski stan oleju napędowego w części baz paliw w I połowie września wynikały ponadto z problemów w logistyce kolejowej. Dzięki współpracy z Ministerstwem Infrastruktury dostawy paliw koleją przebiegają aktualnie bez zakłóceń, a wszelkie problemy w logistyce są na bieżąco eliminowane.
Poinformowano nas także, że w przypadku wystąpienia zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa Minister Klimatu i Środowiska podejmuje działania interwencyjne zgodnie z art. 32 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym.
W przypadku stwierdzenia zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa podstawowym narzędziem interwencji ministra właściwego ds. energii w celu zapewnienia optymalnego zaopatrzenia rynku w paliwa jest wykorzystanie zapasów interwencyjnych. W przypadku ewentualnego pogorszenia sytuacji na rynku paliw, Minister Klimatu i Środowiska podejmie stosowne działania interwencyjne w zakresie swojej właściwości
