Światowe zasoby wody słodkiej zmniejszają się, co powoduje konieczność ograniczenia jej zużycia, szczególnie w rolnictwie. Polska ma jeden z najgorszych bilansów wodnych w Europie. Powodem niskich zasobów wód powierzchniowych w Polsce na tle Europy są małe opady roczne (średnio ok. 650 mm), duża ewapotranspiracja (450 mm) i mały udział w ogólnym bilansie dopływu rzecznego spoza granic kraju (13%) . W okresie najbliższych kilkunastu lat należy oczekiwać dalszych niekorzystnych zmian. Większość modeli klimatycznych wskazuje, że opady w regionach klimatuumiarkowanego ulegną zmniejszeniu. Nasili się także występowanie zjawisk ekstremalnych jak susze czy lokalnie występujqce gwałtowne ulewy (deszcze o niskiej efektywności) . Ponieważ jednocześnie w wyniku wzrostu średniej temperatury wzrośnie ewapotranspiracja, bilans wodny znacząco się pogorszy.
Niedobór wody jest jednym z ważniejszych czynników ograniczających plonowanie roślin uprawnych. Okresowe występowanie suszy stało się charakterystyczną cechą klimatu Polski. W ostatnim półwieczu kilkunastokrotnie wystąpiły susze o różnym nasileniu, zasięgu czasie trwania. Przykładem może być rok 2018, gdzie trwający niemal od połowy kwietnia niedobór opadów w połączeniu z wysokimi temperaturami sprawiły, że na znacznych obszarach kraju wystąpił stan suszy glebowej. Spowodowało to straty ekonomiczne związane nie tylko z pogorszeniem jakości plonu, ale także ze zwiększonym zapotrzebowaniem na energię i wodę.
Stres spowodowany suszą prowadzi do szeregu fizjologicznych i biochemicznych zmian w organizmie roślinnym. Charakter tych zmian jest uzależniony od stopnia natężenia i czasu oddziaływania stresu.
W badaniach prowadzonych w IO wykazano że susza powodowała ograniczenie rozwoju powierzchni liści oraz systemu korzeniowego roślin. Może to być rodzajem strategi obronnej przed suszą rośliny. Niedobór wody znacznie wpływał na plonowanie roślin. Przykładowo u truskawki wielkość plonu wynosiła tylko ok. 20-30 % w porównaniu z roślinami, które były zasilane wodą. U jabłoni straty plonu z powodu suszy sięgaty ok. 50-70 %. Deficyt wody spowodował również pogorszenie jakości plonu-uzyskane owoce były drobniejsze.
W pracach badawczych prowadzonych w IO zaprezentowano korzystny wpływ nawadniania na jakość owoców, a często także na wielkość plonu. Aby ograniczyć niekorzystne efekty suszy, można stosować różne zabiegi uprawowe (np. sciółkowanie ograniczajqce parowanie wody z powierzchni gleby). Ważne role w tolerowaniu suszy przez drzewa owocowe odgrywa także podkładka. W Pracowni Nawadniania IO oceniano reakcję na zróżnicowane nawadnianie drzew jabłoni (odmiana 'Ligol’) szczepionych na podkładkach karłowych: 'M.9′, 'P 22′ i 'P 16′. Spośród badanych podkładek najmniej przydatna do warunków, w których nie ma możliwości nawadniania, okazała się 'P 16′. Drzewa zaszczepione na 'M.9′ i 'P 22′ lepiej zniosły niedostatek wody w glebie. Należy także zaznaczyć, że podkładka 'P 16′ reaguje negatywnie również na zbyt wysoką wilgotność gleby.
W IO prowadzone są intensywne prace nad oceną reakcji poszczególnych odmian roślin ogrodniczych na suszę. Odmiany roślin o mniejszych wymaganiach wodnych i/lub wyższej tolerancji na suszę mogq być przydatne na obszarach, gdzie istnieje ograniczony dostęp do źródeł wody.
źródło: „Wpływ deficytu wody na wzrost i plonowanie roślin” dr Krzysztof Klamkowski, prof. dr hab. Waldemar Treder Instytut Ogrodnictwa napisane na podstawie „Problemy nawadniania i fertygacji w gospodarstwach ogrodniczych a ochrona wód”
