Choroby drzew owocowych są jednymi z ważniejszych czynników wpływających na jakosć i wielkość plonu owoców.O nasileniu i rodzajach chorób oraz problemach związanych z ich zwalczaniem decydują przede wszystkim przebieg warunków atmosferycznych oraz występowanie sprawców poszczególnych chorób.
Minione lata charakteryzowaty się mniejszą ilością, na ogół krótkotrwałych opadów oraz wyższymi niż zwykle temperaturami w okresie wegetacji. Czynniki te sprawiły, że w większości rejonów nie było problemów z terminowym wykonywaniem zabiegów ochronnych przeciwko najważniejszym chorobom drzew owocowych, a tym samym ich nasilenie nie było wysokie.
W ostatnich sezonach, pomimo stwierdzania nawet kilkunastu okresów krytycznych parcha jabłoni, zazwyczaj nie było istotnych problemów ze zwalczaniem tej choroby. Na ogół bowiem warunki atmosferyczne nie sprzyjały długotrwałym zagrożeniom, a przerwy między opadami pozwalały na skuteczne wykonanie zabiegów chemicznych, wpływając tym samym na niski poziom choroby w większości sadów.
Z kolei łagodne zimy, a wiosną i latem mała ilość opadów oraz ciepła i wietrzna pogoda sprzyjały rozwojowi grzyba Podosphaera leucotricha – sprawcy mączniaka jabłoni. Dlatego w sadach, w których w ostatnich latach nie prowadzono skutecznej ochrony, nasilenie tej choroby w nadchodzącym sezonie może być wysokie.
Łagodne i wilgotne zimy sprzyjają występowaniu chorób kory i drewna, zwłaszcza w sadach zakładanych z porażonego materiału i rosnących na niewłaściwych stanowiskach. Wśród jabłoni, szczególnie podatne na zgorzel kory (Neofabrea spp.) i raka drzew owocowych (Neonectria galligena) są popularne ostatnio paskowane sporty odmiany 'Gala’, a także: „Spartan’, 'Szampion’, 'Elise’, 'Golden Delicious’, 'Red Delicious’ oraz wiele odmian parchoodpornych np. Topaz’ czy 'Rajka’.
Z kolei w sadach drzew pestkowych, zwłaszcza tych, w których cięcie wykonywane jest zimą lub wczesną wiosną, wzrasta zagrożenie porazeniem drzew bakterią Pseudomonas syringae, powodującą raka bakteryjnego oraz grzybami Chondrostereum purpureum – sprawcą srebrzystości liści drzew owocowych oraz Leucostoma cincta i Leucostoma persooni – sprawcami leukostomozy drzew pestkowych. W zapobieganiu tym chorobom ważna jest przede wszystkim profilaktyka, a więc: zdrowy materiał nasadzeniowy, cięcie drzew w suchy, słoneczny dzień, wycinanie i usuwanie wszystkich porażonych pędów, a nawet całych drzew, zabezpieczanie ran po cięciu białą farbą emulsyjną z 1% dodatkiem preparatu miedziowego lub pastą Funaben Plus 03 PA.
Ważne są także opryskiwania drzew preparatami miedziowymi jesienią w okresie opadania liści i wiosną w czasie nabrzmiewania pąków. Ponadto w rejonach, gdzie istnieje konieczność odnawiania sadów, np. sadzenia jabłoni po jabłoniach, problemem może być choroba replantacji, będąca skutkiem zmęczenia gleby.
Do najczęstszych objawów tej choroby należy słabszy i nierównomierny wzrost, a w skrajnych przypadkach nawet zamieranie nowo posadzonych drzew oraz gorszy rozwój systemu korzeniowego. W celu poprawy jakości gleby, zwłaszcza w uprawach ekologicznych, zalecane jest stosowanie odpowiedniego przedplonu, kompostów, czy innych materiałów organicznych.
Ostatnie badania przeprowadzone w Instytucie Ogrodnictwa wykazały, że aplikacja preparatów mikrobiologicznych, zawierających wybrane szczepy grzybów mikoryzowych z rodzaju Glomus i wyselekcjonowanych szczepów bakterii na system korzeniowy podczas sadzenia korzystnie wpływa na wzrost i rozwój drzewek oraz działa zapobiegawczo przeciwko guzowatości korzeni.
61 Ogólnopolska Konferencja Ochrony Roślin Sadowniczych 2020-Międzynarodowym Rokiem Zdrowa Roślin NAJWAŻNIEJSZE PROBLEMY W OCHRONIE SADÓW PRZED CHOROBAMI Agata Broniarek-Niemiec, Sylwester Masny Instytut Ogrodnictwa.
