Piotr Sobiczewski, Mariusz Lewandowski, Artur Mikiciński, Robert Maciorowski
Instytut Ogrodnictwa
Zaraza ogniowa należy do ważnych czynników ograniczających produkcję jabłek. Sprawca choroby jest polifagiem porażającym ponad 130 gatunków roślin, głównie z rodziny Różowate. W wyniku infekcji często dochodzi do szybkiego zamierania porażonych organów lub nawet całych roślin. Ochrona jabłoni przed zarazą ogniową, opierająca się głównie na integracji metod chemicznej i agrotechnicznej, nie daje gwarancji pełnej skuteczności w każdych warunkach. Wynika to z ograniczeń związanych z występowaniem źródła infekcji, czynnikami środowiska oraz brakiem skutecznych bakteriocydów. Możliwości zmniejszenia szkodliwości choroby stwarza zakładanie sadów z odmian tolerancyjnych lub wysoce odpornych.
W ostatnich dziesięcioleciach szereg wyhodowanych odmian jabłoni wykazujących odporność na parcha jabłoni posiadało także cechę odporności lub tolerancji na zarazę ogniową. W programie hodowlanym jabłoni prowadzonym w Instytucie Ogrodnictwa uwzględnia się podatność odmian i klonów na zarazę ogniową. Ocena podatności jest ważna nie tylko z punktu widzenia wyboru form rodzicielskich do prac hodowlanych, ale także wskazania odmian do zakładania sadów, zwłaszcza w rejonach endemicznego występowania choroby.
Trzyletnie badania obejmujące ocenę podatności na zarazę ogniową siedmiu genotypów jabłoni, w tym czterech nowo wyhodowanych, wykazały, że dwa z nich, klony J-2003-05 i J-2003-11, są bardzo wysoce odporne na chorobę. Wskaźnikiem oceny była wielkość nekroz na młodych pędach mierzona po 2, 4 i 6 tygodniach od ich inokulacji szczepem Ea659 E. amylovora. Analiza podatności poszczególnych pędów tych klonów w skali od 0 do 5 wykazała, że w klasie 0 (brak objawów) znalazło się odpowiednio 100 i 92% pędów zainokulowanych w roku 2016, 83,8 i 77,0% pędów w roku 2017 oraz 87,8 i 77,3% pędów ocenianych w roku 2018. Klon J-2003-05, o ciemnoczerwonych, bardzo dużych i smacznych owocach pochodzi ze skrzyżowania odmian 'Melfree’ i 'Sawa’, a J-2003-11, ze skrzyżowania odmian 'Gold Millenium’ i 'Szampion’.
Klon ten jest aktualnie w badaniach rejestrowych Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupi Wielkiej pod nazwą ’Early Szampion’. Wytwarza duże, jasnoczerwone i atrakcyjne owoce. Uzyskane wyniki wskazują na dużą perspektywę wykorzystania wyhodowanych klonów pracach hodowalnych i nasadzeniach produkcyjnych.
materiały konferencyjne 61. Ogólnopolska Konferencja Ochrony Roślin Sadowniczych 2020 – Międzynarodowym Rokiem Zdrowia Roślin” NOWE KLONY JABŁONI Z WYSOKĄ ODPORNOŚCIĄ NA ZARAZĘ OGNIOWĄ (ERWINIA AMYLOVORA)
