Rozporządzenie 2024/2186 z 4 września 2024r., dotyczy odnowienia zatwierdzenia substancji czynnej kaptan, szeroko stosowanego fungicydu. Dokument ten jest skomplikowany i zawiera wiele technicznych terminów, dlatego postaram się przedstawić jego kluczowe aspekty w sposób przystępny.
Co to jest kaptan i dlaczego jest ważny?
Jednym z kluczowych narzędzi w walce z chorobami grzybowymi w sadach był dotychczas kaptan. Jednakże, nowe,bardziej restrykcyjne przepisy unijne dotyczące jego stosowania, które wejdą w życie 1 listopada 2024 roku, mogą znacząco ograniczyć jego użycie.
Dlaczego odnowiono zatwierdzenie kaptanu?
Zatwierdzenie substancji czynnych, takich jak kaptan, jest okresowe. Aby móc nadal stosować dany środek, konieczne jest przeprowadzenie regularnych ocen jego bezpieczeństwa dla ludzi, zwierząt i środowiska.
- Ocena ryzyka: Przedłużenie zatwierdzenia kaptanu nastąpiło po szczegółowej ocenie ryzyka związanego z jego stosowaniem. Ocena ta uwzględniała zarówno korzyści płynące z jego użycia (ochrona roślin), jak i potencjalne zagrożenia (np. dla środowiska, zdrowia ludzi).
- Warunki i ograniczenia: Pomimo odnowienia zatwierdzenia, wprowadzono szereg nowych warunków i ograniczeń dotyczących stosowania kaptanu. Ma to na celu zminimalizowanie potencjalnych negatywnych skutków dla środowiska i zdrowia ludzi.
Jakie są nowe warunki i ograniczenia stosowania kaptanu?
W przeszłości, zgodnie z polskimi rejestracjami, środki ochrony roślin zawierające substancję czynną kaptan znalazły szerokie zastosowanie w ochronie wielu gatunków roślin sadowniczych uprawianych w naszym kraju.
Główne grupy roślin, na których stosowano preparaty zawierające kaptan, to:
- Drzewa owocowe: jabłoń, grusza, czereśnia, wiśnia, pigwa, nieszpułka.
- Owoce jagodowe: truskawka, borówka wysoka, porzeczka (czarna i kolorowe), agrest, malina, jeżyna.
Dawkowanie i częstotliwość stosowania
Zazwyczaj dawki stosowania kaptanu na hektar wahały się od 0,9 kg do 3,0 kg lub 2,0-3,5 litra substancji czynnej.
Preparaty zawierające kaptan mogły być stosowane nawet do 10 razy w ciągu jednego sezonu wegetacyjnego. Pierwsze zabiegi wykonywano zwykle w fazie zielonego pąka lub formowania liści, a ostatnie – tuż przed zbiorami.
Nowe, bardziej restrykcyjne zasady stosowania kaptanu w sadownictwie
Nowe przepisy wprowadzają znaczne ograniczenia w stosowaniu kaptanu. Od 1 listopada 2024 r. obowiązuje wymóg używania specjalistycznego sprzętu, takiego jak opryskiwacze z osłonami, które minimalizują ilość środka rozpylanego na otoczenie. Celem jest ograniczenie strat kaptanu w glebie o co najmniej 20% oraz redukcja całkowitego zużycia na hektar o ponad 60%. Ponadto, zabronione jest stosowanie kaptanu podczas kwitnienia roślin i wymagana jest zwiększona ochrona osób pracujących z tym środkiem.
Nowe przepisy wpłyną na obniżenie dopuszczalnych poziomów pozostałości kaptanu w produktach roślinnych. Obecnie obowiązujące normy NDP (Najwyższe Dopuszczalne Poziomy) wkrótce ulegną zmianie. Dla przykładu, dla jabłek i gruszek wynosi on obecnie 10 mg/kg, a dla truskawek jedynie 1,5 mg/kg. Szczegółowe informacje na temat aktualnych norm NDP dla różnych upraw można znaleźć na stronach unijnych
Co oznacza to rozporządzenie dla rolników?
Rolnicy nadal będą mogli korzystać z kaptanu, ale muszą przestrzegać nowych, bardziej restrykcyjnych zasad jego stosowania. Wprowadzone zmiany mają na celu zapewnienie zrównoważonego wykorzystania tego środka ochrony roślin, minimalizując jednocześnie jego negatywny wpływ na środowisko i zdrowie ludzi.
źródło: european-union.europa.eu
