Jak wyznaczyć najlepszy termin zbioru jabłek i gruszek? Praktyczny poradnik dla sadowników

Odpowiednio dobrany moment zbioru jabłek i gruszek ma kluczowe znaczenie dla jakości owoców w sprzedaży oraz ich późniejszego przechowywania. Zbyt wczesny zbiór skutkuje owocami kwaśnymi i pozbawionymi aromatu, a spóźniony – prowadzi do szybkiego psucia się towaru w przechowalniach. Dlatego precyzyjne określenie terminu zbioru to dziś absolutna podstawa w profesjonalnym sadownictwie.

Tradycyjne wskaźniki – dlaczego bywają zawodne?

W praktyce wielu sadowników wciąż kieruje się prostymi parametrami, takimi jak:

• data kalendarzowa,

• wielkość i wybarwienie owoców,

• smak i zapach,

• barwa nasion czy łatwość odrywania szypułki.

Choć intuicyjne, te metody są obarczone dużym ryzykiem błędu. Pogoda w danym sezonie ma ogromny wpływ na tempo dojrzewania owoców, przez co takie wyznaczniki mogą wprowadzać w błąd. Dlatego coraz częściej stosuje się bardziej precyzyjne testy określające tzw. dojrzałość zbiorczą.

Nowoczesne metody wyznaczania terminu zbioru

1. Pomiar jędrności miąższu

Do tego celu służą specjalne penetrometry. Wynik badania porównuje się z tabelami opracowanymi dla poszczególnych odmian. Dla jabłek optymalna jędrność w momencie zbioru to 6,5–10 kG, a spadek o więcej niż 2 jednostki po przechowywaniu oznacza pogorszenie jakości. Owoce o jędrności poniżej 4,5 kG tracą wartość handlową.

2. Zawartość ekstraktu (cukrów)

Badanie wykonuje się refraktometrem, a wyniki podaje w stopniach Brix. Dojrzałe jabłka powinny mieć minimum 12–13°Brix, a gruszki co najmniej 10°Brix. Owoce o niskiej zawartości cukru są bardziej podatne na przemarzanie podczas przechowywania.

3. Test skrobiowy

Najprostsza metoda, którą można przeprowadzić samodzielnie. Wystarczy przekroić owoc i polać miąższ płynem Lugola. Niedojrzałe owoce zabarwią się na fioletowo (wysoka zawartość skrobi), a przejrzałe pozostaną jasne. Wynik porównuje się z tablicami poglądowymi, określając tzw. indeks skrobiowy w 10-stopniowej skali.

4. Indeks Streifa

Łączy trzy kluczowe wskaźniki – jędrność, zawartość ekstraktu i indeks skrobiowy. Wyliczony wynik pozwala bardzo precyzyjnie wskazać optymalny moment zbioru. Metoda ta cieszy się dużą popularnością w zachodniej Europie ze względu na niski koszt i wysoką dokładność.

5. Próba etylenowa

Najbardziej precyzyjna metoda, stosowana jednak głównie w laboratoriach ze względu na konieczność użycia kosztownej aparatury (spektrometry, chromatografy). Polega na mierzeniu stężenia etylenu – gazu odpowiedzialnego za proces dojrzewania. Dzięki niej można przewidzieć termin zbioru nawet z tygodniowym wyprzedzeniem.

Dlaczego warto inwestować w profesjonalne pomiary?

Regularne stosowanie nowoczesnych metod pozwala nie tylko zaplanować prace w sadzie, ale także uniknąć strat podczas przechowywania owoców. Dobrze dobrany termin zbioru oznacza:

• wyższą jakość handlową,

• dłuższą trwałość owoców,

• większe zadowolenie klientów i lepszą cenę na rynku.

Precyzyjne wyznaczanie terminu zbioru jabłek i gruszek to krok w stronę nowoczesnego sadownictwa. Warto korzystać z prostych testów, takich jak badanie jędrności czy skrobi, a jeśli gospodarstwo pozwala – także z bardziej zaawansowanych analiz. Dzięki temu owoce zachowują wysoką jakość od zbioru aż po sprzedaż.