Pogoda odgrywa fundamentalną rolę w kształtowaniu powodzenia każdej uprawy rolniczej, a w sadownictwie jej wpływ jest szczególnie odczuwalny. Jak pokazały niedawne doświadczenia wielu gospodarstw, w tym gospodarstwa pana Jędrzeja Góreckiego, nagłe zjawiska pogodowe, takie jak wiosenne przymrozki, mogą w krótkim czasie zniweczyć znaczną część potencjalnych plonów. Niestabilność warunków atmosferycznych, płatanie figli przez pogodę, stawia przed sadownikami ciągłe wyzwania, wymagając od nich nie tylko wiedzy i doświadczenia, ale także dostępu do precyzyjnych narzędzi monitorujących. W tym kontekście posiadanie własnej, lokalnej stacji pogodowej przestaje być luksusem, a staje się strategiczną koniecznością.
Znaczenie posiadania dokładnych, lokalnych danych pogodowych jest nie do przecenienia. Ogólnodostępne prognozy, choć pomocne w ogólnym planowaniu, często nie oddają mikroklimatu panującego w konkretnym sadzie czy nawet na poszczególnych kwaterach. Zjawiska takie jak przymrozki radiacyjne, burze gradowe czy lokalne, intensywne opady mogą wykazywać ogromną zmienność nawet na niewielkim obszarze geograficznym. Decyzje dotyczące ochrony przed przymrozkami, terminu wykonania oprysku czy uruchomienia systemu nawadniania, podejmowane na podstawie danych regionalnych, obarczone są dużym ryzykiem błędu. Własna stacja pogodowa dostarcza informacji „tu i teraz”, bezpośrednio z monitorowanego terenu, co pozwala na podejmowanie decyzji opartych na faktach, a nie przypuszczeniach. Ta hiperlokalna precyzja jest fundamentem nowoczesnego, efektywnego zarządzania sadem.
Odpowiedzią na te wyzwania jest dynamicznie rozwijająca się koncepcja rolnictwa precyzyjnego oraz szerzej – Rolnictwa 4.0. Zakłada ona wykorzystanie nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT), takich jak czujniki, Internet Rzeczy (IoT), analiza danych (Big Data) i systemy wspomagania decyzji (DSS), do optymalizacji procesów produkcyjnych. Zaawansowane stacje pogodowe stanowią kluczowy element tej cyfrowej transformacji, dostarczając fundamentalnych danych, które, po odpowiedniej analizie, pozwalają na bardziej świadome, efektywne i zrównoważone zarządzanie gospodarstwem sadowniczym.
System Sencrop to przykład zintegrowanego rozwiązania agrometeorologicznego, zaprojektowanego z myślą o specyficznych potrzebach nowoczesnego rolnictwa, w tym sadownictwa. Jego podstawą jest sieć precyzyjnych, lokalnych stacji pogodowych, które dostarczają wiarygodnych danych wspierających codzienne decyzje rolników. Kluczową cechą systemu, podkreślaną przez użytkowników, jest jego modularna budowa. Pozwala ona na elastyczne dopasowanie konfiguracji stacji do indywidualnych potrzeb i warunków panujących w danym gospodarstwie. Sadownik może zacząć od podstawowych modułów, a następnie rozbudowywać system w miarę rosnących potrzeb lub możliwości finansowych.
W skład pełnego pakietu, jak ten zainstalowany w gospodarstwie pana Jędrzeja Góreckiego, wchodzą moduły takie jak: Raincrop (precyzyjny deszczomierz), Windcrop (anemometr mierzący prędkość i kierunek wiatru), Leafcrop (innowacyjny czujnik zwilżenia liścia) oraz Soilcrop (sonda do pomiaru parametrów gleby). Dostępny jest również czujnik nasłonecznienia, dostarczający dodatkowych informacji istotnych np. przy ocenie skuteczności zabiegów ochrony roślin.
Zapraszamy do czytania artykułu niżej i obejrzenia relacji z sadu Jędrzeja Góreckiego:
Kluczowe czujniki i ich znaczenie dla sadownictwa
Spośród dostępnych modułów, dwa zasługują na szczególną uwagę w kontekście upraw sadowniczych: Leafcrop i Soilcrop.
Leafcrop (Czujnik Zwilżenia Liścia): Ten element systemu, często określany mianem „sztucznego liścia”, stanowi istotną innowację. Jego konstrukcja została zaprojektowana tak, aby jak najwierniej imitować naturalne właściwości liścia – jego wygląd, krzywiznę i teksturę. Dzięki temu pomiary warunków panujących na jego powierzchni są bardziej reprezentatywne dla rzeczywistej sytuacji na roślinach w sadzie. Leafcrop mierzy nie tylko sam fakt i czas trwania zwilżenia powierzchni liścia, ale także kluczowe parametry mikroklimatyczne w jego bezpośrednim otoczeniu: temperaturę powietrza i wilgotność względną. Co niezwykle istotne, czujnik ten dostarcza również danych o temperaturze termometru mokrego (wet-bulb temperature) oraz punkcie rosy.
Soilcrop (Sonda Glebowa): Drugim niezwykle ważnym elementem systemu Sencrop jest sonda glebowa Soilcrop. Mierzy ona dwa kluczowe parametry: temperaturę oraz wilgotność gleby, i robi to na wielu poziomach głębokości – co 10 cm, aż do 60 cm poniżej powierzchni gruntu. Taka granulacja i zasięg pomiaru dostarczają szczegółowego obrazu warunków panujących w całej strefie korzeniowej drzew owocowych.
Pozostałe czujniki: Uzupełnieniem systemu są inne moduły, takie jak Raincrop (deszczomierz), który precyzyjnie mierzy ilość opadów w danej lokalizacji, eliminując niepewność związaną z punktowym charakterem opadów. Windcrop(anemometr) dostarcza danych o prędkości i kierunku wiatru, co jest niezbędne przy podejmowaniu decyzji o możliwości wykonania oprysku – zbyt silny wiatr powoduje znoszenie cieczy roboczej i obniża skuteczność zabiegu, stwarzając jednocześnie zagrożenie dla środowiska. Czujnik nasłonecznienia, mierzący intensywność promieniowania słonecznego, może dostarczyć informacji pomocnych m.in. w ocenie potencjalnej skuteczności niektórych środków ochrony roślin lub w modelowaniu ewapotranspiracji.
Zarządzanie danymi i aplikacja
Dane z czujników Sencrop są przesyłane i aktualizowane w aplikacji bardzo często. W transkrypcie pojawia się informacja o aktualizacji co 5 minut, jest to częstotliwość zapewniająca dostęp do niemal bieżących danych. Taka dynamika jest szczególnie ważna w przypadku parametrów szybko się zmieniających, jak temperatura podczas zagrożenia przymrozkowego czy prędkość wiatru przed planowanym opryskiem. W porównaniu do niektórych systemów konkurencyjnych, gdzie interwały mogą wynosić 30 lub nawet 60 minut , Sencrop oferuje bardziej aktualny obraz sytuacji.
Użytkownicy chwalą aplikację Sencrop za jej intuicyjność i przejrzystość. Nawet osoby mniej obeznane z nowymi technologiami bez problemu radzą sobie z jej obsługą. Aplikacja umożliwia przeglądanie danych w czasie rzeczywistym, prezentując je w formie czytelnych wykresów lub tabelarycznych zestawień. Dostęp do danych jest możliwy 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, z dowolnego miejsca za pośrednictwem smartfona lub komputera. Istotną funkcją jest możliwość ustawiania spersonalizowanych alertów, które powiadamiają użytkownika (SMS-em lub e-mailem) o przekroczeniu zdefiniowanych progów krytycznych, np. spadku temperatury poniżej bezpiecznego poziomu dla pąków. Pozwala to na szybką reakcję w sytuacjach zagrożenia.
Wdrożenie systemu Sencrop w ramach szerszej strategii cyfryzacji gospodarstwa sadowniczego przynosi wymierne korzyści, charakterystyczne dla Rolnictwa 4.0. Precyzyjne dane pozwalają na optymalizację zużycia zasobów – wody (dzięki dokładnym danym o wilgotności gleby i opadach), środków ochrony roślin i nawozów (dzięki precyzyjnemu określaniu ryzyka chorób i szkodników oraz optymalnych warunków aplikacji), a także paliwa i czasu pracy (dzięki lepszemu planowaniu zabiegów). Przekłada się to na redukcję kosztów produkcji i zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko. Lepsze zarządzanie ryzykiem (np. przymrozkami) i optymalne warunki wzrostu przyczyniają się do stabilizacji i poprawy jakości plonów. Możliwość zdalnego dostępu do danych i alertów zwiększa elastyczność zarządzania i pozwala na szybsze reagowanie na zmieniające się warunki, nawet będąc poza gospodarstwem. Warto również zaznaczyć, że inwestycje w technologie wpisujące się w Rolnictwo 4.0 mogą być objęte programami wsparcia finansowego, np. ze środków Krajowego Planu Odbudowy, co dodatkowo zwiększa ich atrakcyjność.
Precyzyjne, hiperlokalne informacje dostarczane przez Sencrop stanowią solidny fundament dla podejmowania lepszych decyzji agronomicznych, co w długoterminowej perspektywie decyduje o konkurencyjności i zrównoważonym rozwoju sadu.
W przypadku pytań, zespół Sencrop oraz jego partnerzy służą pomocą i dodatkowymi informacjami.
