W odpowiedzi na wystąpienie Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o wyjaśnienie, dlaczego polskie nawozy wyprodukowane przez Zakłady Azotowe Grupy Azoty S.A. są trudno dostępne na rynku, a ich cena drastycznie wzrosła oraz o spowodowanie aby Zakłady Azotowe zapewniły odpowiednią ilość nawozów dla polskich rolników, a także o złagodzenie drastycznego wzrostu cen nawozów, które są niezbędne do prowadzenia nowoczesnej produkcji rolniczej i zapewnienia żywności, Prezes Zarządu Grupy Azoty udzielił następującej odpowiedzi:
Starając się w sposób wyczerpujący odpowiedzieć na pytania zawarte w przesłanym piśmie, pragniemy przedstawić w szerszym kontekście uwarunkowania związane z funkcjonowaniem Grupy Azoty na krajowym rynku zaopatrzenia rolnictwa. Polska jest trzecim co do wielkości rynkiem zużycia nawozów w Unii Europejskiej (po Francji i Niemczech), a stasowanie nawozów ma kluczowe znaczenie dla utrzymania odpowiedniego potencjału produkcyjnego gleby i zapewnienia wysokich, dobrych jakościowo plonów roślin uprawnych. Nawozy mineralne stanowią fundament polityki produkcji żywności w naszym kraju. Ponieważ w Polsce dominują gospodarstwa małe i średnie, Grupa Azoty zbudowała system sprzedaży oparty o sieć Autoryzowanych Dystrybutorów, aby dostarczyć nawozy do ponad 1,3 mln gospodarstw rolnych (wg danych ARiMR tyle gospodarstw korzysta z dopłat bezpośrednich). Sieć Autoryzowanych Dystrybutorów oraz prowadzona polityka cenowa gwarantują, że co roku do polskich rolników trafia z Grupy Azoty ponad 3,5 mln ton nawozów azotowych i wieloskładnikowych, a nawozy są produkowane w ruchu ciągłym, przez 365 dni w roku i w układzie 3 zmianowym w zakładach zlokalizowanych w Tarnowie, Policach, Puławach, Kędzierzynie i Gdańsku.
Na ceny nawozów w Polsce ma wpływ wiele czynników, a najistotniejsze z nich to:
- ceny surowców (gaz ziemny, amoniak – dla nawozów azotowych; sól potasowa, fosforyty, siarka – dla nawozów wieloskładnikowych),
- ceny nawozów na największych rynkach europejskich – Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Ukraina, Rosja oraz światowych Egipt, Maroko, USA, Bazylia, Chiny, Indie,
- zachowania importerów na rynku krajowym,
- ceny podstawowych płodów rolnych pszenicy, kukurydzy, rzepaku w stosunku do ceny nawozów.
W szczególności należy odnieść się do kosztów produkcji nawozów, gdzie:
- w produkcji nawozów azotowych najważniejszym czynnikiem kosztowym jest cena gazu ziemnego, który stanowi 50-70% kosztów produkcji (w zależności od rodzaju nawozu). Ceny gazu w Polsce należą do wysokich w skali Unii Europejskiej, a w zestawieniu z ceną gazu producentów rosyjskich są – w zależności od okresu – ponad 2, a nawet 3 krotnie wyższe. Kluczowym stały się ostatnie dynamiczne wzrosty cen omawianego surowca, co zostało przedstawione wraz z trendem wzrostowym kosztów amoniaku (wykres 1)
- strony surowcowej Grupa Azoty, podobnie jak większość unijnych producentów nawozów mineralnych uzależniona jest od Importu gazu, fosforytów, soli potasowej;
- producenci nawozów w Unii Europejskiej, a więc i w Polsce, dodatkowo ponoszą koszty uprawnień do emisji CO2, co jest aspektem pogarszającym ich konkurencyjność (a w przyszłości będzie jeszcze większym). Ze względu na rosnące ceny, zakup emisji CO2 stał się istotnym elementem kosztowym, nie tylko w wyniku działania wskaźnika redukcji wolumenów samych uprawnień (coraz mniejsza dostępność), ale przede wszystkim w wyniku zniesienia barier na rynku praw do emisji EU ETS. Bieżące i przyszłe poziomy cen uprawnień mają – i biorąc pod uwagę obowiązującą politykę w skali Unii Europejskiej będą miały – tendencję
rosnącą, co w istotny sposób wpływa na koszty zarówno produkcji amoniaku jak i koszty energii (wykres 2).
Należy podkreślić, że Grupa Azoty monitoruje rynek rolny, a realna siła nabywcza rolników jest stale analizowana przez pryzmat ceny pszenicy w stosunku do ceny nawozów (uściślając ile rolnik musi sprzedać kg pszenicy konsumpcyjnej aby kupić 1 kg azotu w czystym składniku w nawozach azotowych) — współczynnik ten pokazuje wykres 3. Ponadto analiza cen podstawowych płodów rolnych wskazuje trend rosnący, pozwalając na optymistyczną ocenę branży producentów płodów rolnych.
Ceny sprzedaży nawozów azotowych i wieloskładnikowych na rynku krajowym w ujęciu rocznym podlegają zmianom z uwagi na kalendarz agrotechniczny oraz zapotrzebowanie ze strony odbiorcy docelowego rolnika. Grupa Azoty stara się zapewnić pełną dostępność swoich produktów przez cały rok, jednak z uwagi na sezonowość ich zastosowania od lat namawia producentów rolnych do rozplanowania zakupów nawozów w kilku transzach. Podzielenie procesu zaopatrzenia w nawozy minimalizuje ewentualne skutki zmian kosztowych i rynkowych, w efekcie których rolnicy mogą być narażeni na wyższe ceny zakupu, gorszą terminowość dostaw, ograniczoną dostępność preferowanych nawozów, co aktualnie obserwujemy na polskim rynku. Pomimo braku zakłóceń w realizacji produkcji nawozów w spółkach Grupy Azoty, obserwujemy aktualnie na rynku okresowy deficyt niektórych nawozów w szczególności mocznika. W ocenie Grupy Azoty Jest to sytuacja przejściowa, która ulegnie zmianie w miesiącach wiosennych. Wskazane czynniki tj. wzrost kosztów produkcji, aktualna sytuacja popytowa na światowych rynkach, zbliżający się sezon aplikacji spowodowały w ostatnich tygodniach dynamiczny wzrost cen mocznika oraz pozostałych nawozów azotowych co miało również wpływ na cenę nawozu w Polsce. Dynamikę zmian cen mocznika przedstawia wykres 5.
Jak można się przekonać w powyższych wyjaśnieniach, opartych na obiektywnych danych, Grupa Azoty kształtuje swoją działalność mając na względzie jednoczesne dbanie o potrzeby klienta docelowego (rolnika) zgodnie z zasadami społecznej odpowiedzialności biznesu oraz interes akcjonariuszy spółki i wszystkich interesariuszy GA. Powyższe działania mają charakter biznesowo-społecznego kompromisu.
Źrodło: KRIR
