UOKiK przygotował zestawienie najczęstszych pytań i odpowiedzi dotyczących nowych przepisów.
Prezes UOKiK może interweniować w przypadku nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej na rynku rolno-spożywczym od 2017 r. Na podstawie obowiązującej dotąd ustawy zostało wszczętych 16 postępowań w sprawie praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową, w wyniku których wydanych zostało 10 decyzji dotyczących nieuczciwych praktyk. Wystosowano również ponad 90 wystąpień do przedsiębiorców w sprawie praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową. Łączne kary finansowe wyniosły ponad 800 mln zł.
Obecna zmiana przepisów wynika z implementacji unijnej dyrektywy 2019/633 w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych w relacjach między przedsiębiorcami w łańcuchu dostaw produktów rolnych i spożywczych. Głównym celem nowej ustawy, podobnie jak obowiązujących przepisów jest eliminowanie nieuczciwych praktyk handlowych wymierzonych np. w rolników, czy dostawców produktów do dużych sieci handlowych.
– Po wejściu w życie ustawy kontynuujemy dotychczasowe działania zmierzające do poprawy sytuacji słabszych podmiotów na rynku rolno-spożywczym. Nowe przepisy w zasadniczych kwestiach odpowiadają aktualnie stosowanym rozwiązaniom. Jednocześnie wprowadzają zmiany, które ułatwią zwalczanie nieuczciwych praktyk, a tym samym doprowadzą do zmniejszenia liczby naruszeń występujących na rynku – mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.
Nowe rozwiązania
Nowością jest m.in. domniemanie odnoszące się do pojęcia „znaczącej dysproporcji w potencjale ekonomicznym”, czy też katalog nieuczciwych praktyk, w przypadku których nie ma konieczności badania, czy są one sprzeczne z dobrymi obyczajami i zagrażają istotnemu interesowi drugiej strony lub go naruszają.
– Dzięki doświadczeniom zdobytym w ciągu kilku lat obowiązywania obecnej ustawy zaproponowałem również rozwiązania, które są niezbędne na polskim rynku. Mam na myśli np. możliwość przedstawiania przez Prezesa UOKiK istotnego poglądu w sprawie. To rozwiązanie, które stosujemy m.in. w sprawach z zakresu ochrony konsumentów, będzie wsparciem prawnym dla przedsiębiorcy lub rolnika w sporze sądowym z dużym kontrahentem z branży rolno-spożywczej – mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.
Istotną zmianą wprowadzoną z inicjatywy Prezesa Urzędu będzie również bezwzględny zakaz nieuzasadnionego obniżania należności z tytułu dostawy produktów rolnych lub spożywczych po jej przyjęciu przez nabywcę, w szczególności na skutek żądania udzielenia rabatu. Pozwoli to wyeliminować narzucanie przez duże sieci handlowe swoim dostawcom nieuzgodnionych wcześniej rabatów handlowych za zrealizowane już dostawy.
Przewaga kontraktowa w pytaniach i odpowiedziach
W związku z wejściem w życie ustawy UOKiK przygotował informację o przepisach dotyczących przewagi kontraktowej i praktykach Urzędu w formie pytań i odpowiedzi. Poniżej przedstawiamy niektóre z nich:
- Czym jest przewaga kontraktowa? Czy samo posiadanie takiej przewagi jest zakazane?
Przewaga kontraktowa związana jest z występowaniem znaczącej dysproporcji w potencjale ekonomicznym między kontrahentami. W ustawie zostało zawarte domniemanie, zgodnie z którym ta dysproporcja występuje w przypadku przekroczenia przez jedną ze stron umowy określonego progu rocznych obrotów, zależnego od wysokości obrotu uzyskiwanego przez słabszego ekonomicznie kontrahenta.
Przykładowo jeśli roczny obrót dostawcy nie przekracza równowartości 2 mln euro, to przewagę nad nim będzie posiadał nabywca, którego roczny obrót przekracza tę kwotę.
- Na czym polegają praktyki bezwzględnie zakazane (tzw. praktyki „czarne”)?
Do praktyk bezwzględnie zakazanych zalicza się m.in.:
– anulowanie przez nabywcę zamówienia w czasie krótszym niż 30 dni przed przewidywanym terminem dostarczenia łatwo psujących się produktów rolnych lub spożywczych;
– żądanie przez nabywcę od dostawcy zapłaty za pogorszenie się stanu lub utratę produktów rolnych lub spożywczych, do których doszło w obiektach nabywcy lub po przejściu własności tych produktów na nabywcę z przyczyn niezawinionych przez dostawcę;
– grożenie podjęciem handlowych działań odwetowych lub ich podejmowanie przeciwko dostawcy, jeżeli ten korzysta z praw przysługujących mu na mocy umowy lub przepisów prawa;
– nieuzasadnione obniżanie należności z tytułu dostarczenia produktów rolnych lub spożywczych po ich przyjęciu przez nabywcę w całości albo w umówionej części, w szczególności na skutek żądania udzielenia rabatu.
- Na czym polegają praktyki dozwolone pod określonymi w ustawie warunkami (tzw. praktyki „szare”)?
Zgodnie z ustawą stosowanie praktyk „szarych” jest dozwolone pod warunkiem, że zostały one uprzednio jasno i jednoznacznie uzgodnione w umowie między nabywcą a dostawcą.
Wskazane praktyki polegają m.in. na:
- zwrocie przez nabywcę dostawcy niesprzedanych produktów, bez zapłaty za te produkty lub za ich unieszkodliwianie;
- pobieraniu od dostawcy opłaty stanowiącej warunek przechowywania, prezentowania lub oferowania do sprzedaży jego produktów lub udostępniania takich produktów na rynku;
- żądaniu przez nabywcę od dostawcy ponoszenia całości lub części kosztów obniżek cen produktów sprzedawanych przez nabywcę w ramach organizowanej przez nabywcę promocji.
Przedsiębiorco, rolniku, jeżeli działasz w branży rolno-spożywczej i twój duży kontrahent wykorzystuje swoją przewagę, narzucając niekorzystne dla ciebie warunki współpracy – zawiadom UOKiK. Uruchomiliśmy specjalny formularz, który ułatwi ci zgłoszenie nieprawidłowości. Wejdź i wypełnij: https://ankieta.uokik.gov.pl/formularz-przewaga-kontraktowa
