Ostatnio w poszukiwaniu ciekawostek sadowniczych natknęłam się na zagranicznych stronach na temat zamierania drzew gruszy. To zjawisko rodzi liczne pytania o przyczyny i potencjalne metody ratunku. Jednym z rozwiązań jest pionowe nacinanie pni gruszy. Zrozumienie podstawowych mechanizmów chorobowych i właściwych metod postępowania jest kluczowe dla zachowania zdrowia i produktywności drzew gruszowych.
Przyczyny zamierania gruszy: Główny Sprawca – Fitoplazma
Zamieranie gruszy jest w głównej mierze spowodowane przez fitoplazmę, mikroskopijny organizm przypominający bakterię, który do przeżycia i rozmnażania potrzebuje żywego gospodarza. Ten patogen, znany jako Candidatus Phytoplasma pyri, nie jest ani grzybem, ani wirusem, lecz specyficznym rodzajem mikroorganizmu, który zakłóca normalne funkcjonowanie drzewa. Jego obecność w systemie naczyniowym gruszy prowadzi do szeregu objawów osłabiających drzewo i w konsekwencji, w wielu przypadkach, do jego śmierci.
Głównym wektorem przenoszącym fitoplazmę między drzewami gruszowymi jest mszyca gruszowa (Cacopsylla pyricola), niewielki owad z rzędu piewików, przypominający wyglądem mszycę . Mszyca ta, żywiąc się sokiem z zainfekowanych drzew, pobiera fitoplazmę, która następnie namnaża się w jej organizmie. Gdy taka zainfekowana mszyca żeruje na zdrowym drzewie, wprowadza do jego tkanek patogen, rozpoczynając infekcję . Co istotne, mszyca gruszowa pozostaje nosicielem fitoplazmy przez całe swoje życie, stanowiąc ciągłe zagrożenie dla zdrowych drzew w sadzie lub ogrodzie .
Istotnym czynnikiem wpływającym na podatność gruszy na zamieranie jest rodzaj podkładki, na której została zaszczepiona odmiana szlachetna . Okazuje się, że grusze zaszczepione na podkładkach pochodzących od azjatyckich gatunków grusz, takich jak grusza ussuryjska (Pyrus ussuriensis) i grusza japońska (Pyrus pyrifolia), są wysoce podatne na szybkie zamieranie . U tych drzew infekcja fitoplazmą może prowadzić do nagłego więdnięcia, usychania liści i śmierci w ciągu kilku dni lub tygodni. Natomiast drzewa zaszczepione na podkładkach z gruszy pospolitej (Pyrus communis) oraz na innych podkładkach tolerancyjnych, takich jak siewka 'Bartlett’, 'Winter Nelis’, 'Old Home x Farmingdale’ i Pyrus betulaefolia, wykazują większą odporność i zwykle doświadczają wolniejszego procesu zamierania . Warto również wspomnieć o pigwie jako podkładce, która również charakteryzuje się wysoką tolerancją na zamieranie .
Oprócz fitoplazmy i podatności podkładki, na kondycję drzew gruszowych wpływają również inne czynniki środowiskowe i agrotechniczne. Niedostateczne nawodnienie, niedobory składników odżywczych, konkurencja ze strony chwastów, brak odpowiedniego cięcia oraz szkody wyrządzone przez inne szkodniki i choroby mogą osłabiać drzewa i czynić je bardziej podatnymi na negatywne skutki infekcji fitoplazmą, nawet jeśli rosną na tolerancyjnych podkładkach . Utrzymanie drzew w dobrej kondycji poprzez właściwą pielęgnację może pomóc im lepiej radzić sobie z obecnością fitoplazmy .
Objawy Zamierania Gruszy
-
Wiosenne Objawy Wiosną, zainfekowane drzewa gruszowe mogą później niż zdrowe rozpoczynać wegetację, a ich liście często mają barwę jasnozieloną lub żółtawą . Ten opóźniony i osłabiony rozwój liści jest jednym z pierwszych sygnałów, że z drzewem może dziać się coś niedobrego.
-
Letnie i Jesienne Objawy W późniejszym okresie wegetacji, zwykle pod koniec lata lub wczesną jesienią, na liściach porażonych drzew można zaobserwować pogrubienie, zwijanie się ku dołowi oraz przedwczesną zmianę koloru . U odmian takich jak 'Bartlett’ i 'Bosc’ liście przybierają intensywną czerwoną lub purpurową barwę i wykazują najbardziej wyraźne zwijanie się. Odmiana 'Comice’ natomiast przebarwia się na brązowo i wykazuje mniejsze skłonności do zwijania się liści. Co ciekawe, u azjatyckich odmian grusz rzadko obserwuje się zwijanie liści . W czasie upałów, drzewa zaszczepione na azjatyckich podkładkach mogą doświadczyć nagłego zamierania, charakteryzującego się szybkim więdnięciem liści i obumarciem w ciągu kilku dni . Wczesne czerwienienie liści jest często spowodowane gromadzeniem się skrobi w górnej części drzewa .
-
Charakterystyczna Linia na Zrazie U grusz zaszczepionych na podatnych azjatyckich podkładkach, na zewnątrz drewna, w miejscu szczepienia, może pojawić się charakterystyczna brązowa linia . Jest ona wynikiem obumierania komórek floemu (łyka). Aby ją zaobserwować, należy ostrożnie odchylić korę w tym miejscu . Obumarłe komórki floemu blokują przepływ składników odżywczych z liści do korzeni, co prowadzi do osłabienia wzrostu korzeni i obumierania korzeni włośnikowych z powodu braku pożywienia . Drzewa na innych podkładkach rzadziej wykazują obecność tej brązowej linii, a zamiast niej mogą pojawić się zgrubienia na korze i drewnie w miejscu szczepienia.
-
Inne Potencjalne Objawy Do innych objawów wolno postępującego zamierania gruszy należą również bladość i zmniejszenie rozmiaru liści, ograniczenie wzrostu pędów oraz mniejsze i mniej liczne owoce niż zwykle . Może również dojść do przedwczesnego opadania liści .
