Jabłka to bez wątpienia najpopularniejsze polskie owoce. Polska jest jednym ze światowych liderów w ich produkcji i eksporcie. W naszym kraju mamy świetne warunki glebowe i klimatyczne do produkcji jabłek, a ich historia na polskich terenach ma przeszło 900 lat. Nic dziwnego, że jesteśmy przyzwyczajeni do ogromnej różnorodności odmian dostępnych w sklepach i na bazarkach. Niewielu z nas zastanawia się jednak, jaką drogę przechodzą polskie jabłka zanim trafią do naszych domów. Dzięki trawającej międzynarodowej kampanii „CuTE: Kultywowanie smaku Europy” mamy możliwość poznania w jaki sposób uprawiane są polskie jabłka, kto dba o to, by zachowały najwyższą jakość przez cały rok, jakie odmiany dojrzewają w Polsce i dlaczego powinny stanowić element codziennej, zbilansowanej diety.
Polski klimat sprzyja bogactwu odmian
Polskie sadownictwo dostarcza szeroką i różnorodną gamę odmian jabłek. Aktualnie najpopularniejsze są 4 odmiany: „Idared”, „Szampion”, „Jonagold”, „Ligol”. Stanowią one około 50% krajowych zbiorów. Inne popularne wśród sadowników odmiany to „Gloster”, „Gala” i „Golden Delicious”. Uprawiane w Polsce odmiany cechują się wysoką odpornością na choroby, są łatwe w transporcie oraz można je długotrwale przechowywać bez obawy o utratę składników odżywczych czy walorów smakowych. Najwięcej sadów jabłkowych znajdziemy w centralnej Polsce w tzw. zagłębiusadowniczym województwa mazowieckiego, czyli w okolicach Grójca, Warki oraz Tarczyna. Uznaje się, że w tym regionie panują optymalne warunki do uprawy jabłoni. Rejony skoncentrowanej uprawy mamy też w wojwewództwie świętokrzyskim, łódzkim, lubelskim i małopolskim. Jednak sady jabłkowe możemy spotkać w całym kraju, a jakość dojrzewających w nich owoców zawsze jest rewelacyjna.
Skąd się biorą polskie jabłka?
Pozornie odpowiedź na to pytanie jest prosta i nasuwa się od razu – jabłoń wyrasta z pestki i rodzi owoce. Jednak rzeczywistość jest o wiele bardziej złożona. W praktyce rozmnażając konkretne odmiany jabłoni, w szkółkach drzewek owocowych nie korzysta się z pestek, lecz okulizuje się, co polega na umieszczeniu oczka rozmnażanej odmiany na tzw. podkładce, która ma zapewnić przyszłej roślinie system korzeniowy i wpłynąć na siłę wzrostu drzewa.
Z założonego oczka wyrasta nowa roślina. Tak uzyskujemy materiał szkółkarski danej odmiany, który, najczęściej jako dwuletnie drzewka, zakupują sadownicy i sadzą w swoich sadach. W taki, pewnie dość zaskakujący dla niektórych sposób, rozpoczyna się złożony proces powstawania dojrzałych owoców.
W kolejnych etapach jabłoń wytwarza obupłciowe kwiaty, zawierające nektar i pyłek. Aby z kwiatów mogły rozwinąć się owoce, musi dostać się do nich pyłek z innego drzewa (najczęściej innej odmiany) tego samego gatunku. W procesie zapylenia nieoceniona jest rola owadów, głównie pszczoły miodnej, ale też szeregu gatunków pszczół dziko żyjących i trzmieli, które przenoszą pyłek, zapylają kwiaty i umożliwiają rozpoczęcie wytwarzania owocu, który następnie rośnie, nabiera koloru i jesienią jest gotowy do zbioru. Mogłoby się wydawać, że proces jest prosty, wszystko dzieje się samoistnie, a sadownicy jedynie czekają, na możliwość zbioru. Nic bardziej mylnego!
Na czym polega praca sadowników?
Praca sadownika jest niezwykle ciężka, wymaga olbrzymiej wiedzy i doświadczenia, trwa w zasadzie przez cały rok. Lista zabiegów pielęgnacyjnych drzew w sadzie jest bardzo długa i obejmuje m.in. takie prace jak: przycinanie, które kształtuje drzewo i zapobiega nadmiernemu rozrostowi; nawożenie i nawadnianie, aby dostarczyć drzewom odpowiednią ilość wody i substancji odżywczych, zwalczanie chwastów, szkodników i chorób, zabezpieczanie przed przymrozkami, gradem, wykaszanie trawy w międzyrzędziach i wiele innych. Zebrane jesienią jabłka w części trafiają do bezpośredniej sprzedaży (odmiany letnie i jesienne), ale w większości umieszczane są w komorach chłodniczych, w których są przechowywane i w ciągu sezonu sprzedaży trwającego praktycznie do zbiorów w następnym roku, sukcesywnie wyjmowane i przygotowywane do sprzedaży (sortowane i pakowane). Przygotowanie do sprzedaży obecnie odbywa się przy pomocy nowoczesnych maszyn sortująco-pakujących, w które wyposażone są obiekty grup producentów oraz części sadowników. Tak przygotowane owoce trafiają do handlu.
Prowadząc wszystkie prace związane z produkcją sadownicy bardzo dbają o to, aby była ona zrównoważona, wykorzystują szereg naturalnych metod walki ze szkodnikami i chorobami, a obecnie coraz więcej z nich przechodzi na produkcję ekologiczną. Wszystko to ma zapewnić konsumentom produkty najwyższej jakości, spełniające najbardziej wyśrubowane normy, bezpieczne dla zdrowia, dostępne przez cały rok, a także ochronę i zwiększanie bioróżnorodności środowiska, w którym prowadzona jest produkcja.
Chcąc sprostać tym wymogom sadownicy muszą być najwyższej klasy specjalistami w swojej branży. I to się udaje, ponieważ polscy plantatorzy są liderami w produkcji jabłek.
„CuTE: Kultywowanie smaku Europy” to kampania informacyjno-promocyjna prowadzona w latach 2019-2021 przez FruitVegetablesEUROPE (EUCOFEL), Europejskie Stowarzyszenie Producentów Owoców i Warzyw. Jej celem jest zwiększenie wiedzy na temat szczególnego charakteru rolniczych metod produkcji oraz właściwości europejskich owoców i warzyw na rynku wewnętrznym. Polskim partnerem projektu jest Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw (KZGPOiW).
Działania prowadzone są w 5 krajach: Polsce, Niemczech, Francji, Hiszpanii i Grecji. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej.
Kolejne odsłony “CuTE: Kultywowanie smaku Europy” już wkrótce!
Więcej informacji o kampanii dostępnych jest w oficjalnym serwisie projektu, prowadzonym również w języku polskim: https://www.fruitvegetableseurope.eu oraz w social mediach.
