Samozbiory a VAT: Ministerstwo finansów wyjaśnia zasady opodatkowania!
Ministerstwo Finansów przedstawiło wyjaśnienia dotyczące podatku VAT od tzw. samozbiorów, odpowiadając na wystąpienie Krajowej Rady Izb Rolniczych z 14 listopada 2025 r.. Kluczowe jest rozróżnienie dwóch systemów rozliczeń dla rolników.
Dwa Systemy VAT dla Rolników
Ustawa o VAT przewiduje dwa główne systemy rozliczeń dla osób prowadzących działalność rolniczą:
System ryczałtowy: Dostawa produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej oraz świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego jest zwolnione z VAT. Rolnik ryczałtowy ma jednocześnie prawo do otrzymania zryczałtowanego zwrotu podatku z tytułu nabycia towarów i usług na potrzeby tej działalności. Samozbiory realizowane przez rolnika ryczałtowego (nieodpłatnie lub za symboliczną opłatą) również są objęte zwolnieniem z VAT.
Zasady ogólne (VAT czynny): Rolnicy, którzy zrezygnowali ze zwolnienia (art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT), rozliczają podatek na zasadach ogólnych, tak jak inni przedsiębiorcy. Dostawa produktów rolnych i świadczenie usług rolniczych podlegają w tym przypadku opodatkowaniu według właściwych stawek VAT.
Zasady Opodatkowania Samozbiorów dla Rolników VAT Czynnych
Dla rolników będących czynnymi podatnikami VAT (zasady ogólne), zasady opodatkowania samo zbiorów są tożsame z ogólnymi regułami dotyczącymi dostaw towarów:
Czynności odpłatne: Podlegają opodatkowaniu VAT.
Czynności nieodpłatne (np. darowizny produktów): Podlegają opodatkowaniu VAT tylko wtedy, gdy rolnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu lub wytworzeniu tego towaru.
Podstawa opodatkowania: W przypadku dostaw nieodpłatnych, podstawą opodatkowania jest koszt wytworzeniatych produktów, określony w momencie ich dostawy.
Ważne! Opodatkowaniu VAT podlegają tylko te produkty, które zostały wydane (przekazane odbiorcom) lub spożyte na prywatne potrzeby. Produkty, które pozostały na polu np. z powodu przymrozku i nie nadają się do zaoferowania klientom, nie podlegają opodatkowaniu VAT.
Dlaczego Nie Będzie Zwolnienia z VAT dla Samozbiorów?
Ministerstwo Finansów podkreśla, że nie jest rozważane wprowadzenie zwolnienia z VAT dla samozbiorówrealizowanych przez czynnych podatników VAT.
Powodem jest zgodność polskiego prawa z prawem Unii Europejskiej. Podatek VAT jest podatkiem zharmonizowanym w UE. Zwolnienia stanowią odstępstwo od ogólnych zasad i mogą być stosowane tylko w granicach określonych przez Dyrektywę VAT.
Wprowadzenie zwolnienia dla samozbiorów realizowanych przez rolników VAT czynnych naruszyłoby jedną z podstawowych zasad unijnego systemu VAT – zasadę neutralności podatku VAT.
Wsparcie i Możliwość Powrotu do Ryczałtu
MF zauważa, że dotychczas nie odnotowano licznych wątpliwości technicznych związanych z rozliczaniem samozbiorów. Rolnicy, którzy rezygnują z systemu ryczałtowego, są zobowiązani do prowadzenia ewidencji VAT i rozliczania podatku zgodnie z ogólnymi zasadami.
Powrót do ryczałtu: Jeżeli rolnicy mają trudności z wypełnianiem obowiązków, mogą po upływie 3 lat powrócić do statusu rolnika ryczałtowego.
Ulgi podatkowe: W szczególnie uzasadnionych przypadkach rolnicy mogą skorzystać z ulg w spłacie zobowiązań podatkowych (np. odroczenie terminu płatności, rozłożenie na raty, umorzenie).
Wątpliwości: W razie wątpliwości co do stosowania prawa, można skorzystać z pomocy infolinii Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) lub wystąpić o interpretację indywidualną do Dyrektora KIS.
źródło: opracowanie na podstawie KRIR
