16 listopada br. odbyła się nieformalna wideokonferencja ministrów UE ds. rolnictwa i rybołówstwa. Głównym tematem dyskusji była trudna sytuacja na wielu rynkach rolnych, spowodowana głównie pandemią COVID-19.
Podczas obrad Polskę reprezentowali minister rolnictwa i rozwoju wsi Grzegorz Puda
oraz sekretarz stanu MRiRW Anna Gembicka.
COVID-19 a sytuacja na rynkach rolnych
Rozprzestrzeniająca się pandemia COVID-19 negatywnie wpływa na sytuację na rynkach rolnych. Wprowadzane są kolejne restrykcje skutkujące przerwaniem łańcuchów dostaw. Rośnie liczba zakażeń koronawirusem. W tej sytuacji powstaje realne zagrożenie dla ograniczenia zdolności przerobowych, a nawet całkowitego zamknięcia zakładów uboju i przetwórstwa mięsa czy też zakładów mleczarskich.
Minister rolnictwa Grzegorz Puda podkreślił, że należy utrzymać lub ponownie zastosować rozwiązania wypracowane w czasie pierwszej fali kryzysu spowodowanego COVID-19, w szczególności zapewniające płynność przepływów handlowych.
W przypadku pogorszenia się sytuacji na rynkach rolnych, środki zaradcze powinny zostać podjęte bezzwłocznie. Chodzi tu między innymi o skup interwencyjny, dopłaty do prywatnego przechowywania i wsparcie finansowe producentów rolnych.
Minister Puda poinformował Radę, że w Polsce szczególnie trudna sytuacja panuje obecnie
na rynku wieprzowiny, gdzie ceny utrzymują się na poziomie poniżej progu referencyjnego. Rynek ten znajduje się pod silną presją cenową spowodowaną rozprzestrzenianiem się wirusa ASF. Rolnicy utrzymujący świnie na obszarach objętych restrykcjami weterynaryjnymi, oprócz niższych cen oferowanych przez zakłady mięsne, mają trudności ze sprzedażą świń.
SARS-CoV-2 u norek w Danii
Jednym z punktów obrad była także kwestia wykrycia koronawirusa u norek. Minister rolnictwa Danii przedstawił sytuację na fermach norek zainfekowanych wirusem SARS-CoV-2. Polska poinformowała Radę, że dotychczas nie wykryto zakażeń tym wirusem u norek na terytorium Polski. Jednak Polska uważa, że ze względu na dynamiczną sytuację epizootyczną w odniesieniu do zakażeń norek tym wirusem w niektórych państwach członkowskich konieczna jest spójna strategia działania, oparta o solidne podstawy naukowe w celu ograniczenia ryzyka rozprzestrzeniania się SARS-CoV-2 w państwach członkowskich UE.
Następstwa brexitu
Minister Grzegorz Puda zwrócił uwagę na sytuację związaną z brexitem. W Polsce jego skutki mogą być najbardziej odczuwalne na rynkach mięsa drobiowego i wołowiny. Pośrednio mogą one jednak dotknąć również innych segmentów sektora rolno-żywnościowego. – Wobec tego Komisja Europejska powinna przygotować plan działań zapobiegających destabilizacji rynków rolnych, wykorzystując w pełni możliwości prawne – powiedział Minister Puda.
Umowa stowarzyszeniowa UE-Mercosur
Omawiając sytuację na rynkach rolnych, ministrowie odnieśli się również do informacji przekazanej przez delegacje Austrii, Bułgarii, Luksemburga, Rumunii i Słowacji na temat konsekwencji dla rolnictwa umowy stowarzyszeniowej UE-Mercosur. Polska, podobnie jak wiele innych delegacji, wyraziła obawy związane z planowaną finalizacją porozumienia
z Mercosur przez Komisję Europejską do końca roku. Porozumienie może mieć znaczący wpływ na sektory rolne UE i spowodować pogorszenie bilansu handlowego UE oraz obniżkę cen produktów rynkowych znajdujących się już obecnie pod presją, takich jak wołowina, etanol, cukier i drób.
ASF w Europie
Na wniosek Republiki Czech i Polski, ministrowie omówili konieczność współpracy, działań oraz finansowania programów weterynaryjnych w zakresie afrykańskiego pomoru świń. Inicjatywa wspólnego wniosku była rezultatem uzgodnień trójstronnej wideokonferencji ministrów rolnictwa Czech, Niemiec i Polski, zorganizowanej 10 listopada br.
W przedłożonej pod obrady informacji Czechy i Polska podkreśliły negatywne skutki rozprzestrzeniającej się choroby dla sektora trzody chlewnej w Unii Europejskiej. W obliczu rosnącej ilości państw UE dotkniętych ASF konieczne jest zacieśnienie współpracy między państwami członkowskimi i Komisją Europejską oraz zastosowanie rygorystycznych środków zapobiegających rozprzestrzenianiu się choroby na terenie UE. Priorytetem powinna być ochrona gospodarstw trzody chlewnej poprzez skuteczne środki bioasekuracji, aby zapobiec wprowadzaniu ASF do gospodarstw. Ponadto występowanie ASF u dzików ma daleko idące konsekwencje dla gospodarstw hodowlanych i przetwórstwa w postaci ograniczeń w handlu mięsem wieprzowym i produktami wieprzowymi. Jeżeli zasady bioasekuracji są ściśle przestrzegane, a system wczesnego wykrywania jest w pełni funkcjonalny, zdaniem Polski
i Czech ograniczenia te powinny być znacznie złagodzone, w przypadku wystąpienia ASF
tylko u dzików, gdy nie ma ognisk w gospodarstwach trzody chlewnej. Dlatego też należy wprowadzić system pomocy dla gospodarstw i firm przetwórczych i zredukować ograniczenia w handlu do absolutnego minimum. Polska i Czechy zaapelowały do Komisji Europejskiej
o wsparcie dalszych skoordynowanych wysiłków państw członkowskich w zwalczaniu ASF,
a także o złagodzenie obciążeń administracyjnych związanych ze środkami i systemem współfinansowania.
Informacja Czech i Polski została poparta przez inne państwa członkowskie: Niemcy, Włochy, Słowację, Estonię, Bułgarię, Litwę, Hiszpanię, Słowenię i Grecję,
