Renta wdowia – nowe zasady. Co zmieni się dla wdów i wdowców?

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej opublikowało wyjaśnienia dotyczące tzw. renty wdowiej, czyli nowej reguły łączenia renty rodzinnej po zmarłym małżonku z własnym świadczeniem emerytalno-rentowym. Zmiany wprowadzono ustawą z 26 lipca 2024 r., a ich pierwsze skutki odczuwalne są od 1 stycznia 2025 roku.

Jak działa renta wdowia?

Dotychczas osoby owdowiałe musiały wybierać jedno świadczenie – albo rentę rodzinną, albo własną emeryturę czy rentę. Nowe przepisy przewidują możliwość pobierania obu świadczeń jednocześnie, ale na specjalnych zasadach:

• jedno świadczenie wypłacane jest w całości,

• drugie – w wysokości 15% (do końca 2026 r., w ramach okresu przejściowego),

• od 2027 r. wysokość tego drugiego świadczenia wzrośnie do 25%.

To rozwiązanie nazwano potocznie „rentą wdowią”.

Kto może skorzystać?

Prawo do renty wdowiej przysługuje tylko osobom spełniającym określone kryteria:

• osiągnięcie wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn),

• pozostawanie w związku małżeńskim do dnia śmierci współmałżonka,

• nabycie prawa do renty rodzinnej nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego,

• brak zawarcia nowego związku małżeńskiego.

Świadczenie w tej formie wygasa bowiem w momencie ponownego ożenku lub wyjścia za mąż.

Limity świadczeń

Ustawa wprowadza także górny pułap wysokości wypłat. W 2025 roku renta wdowia nie może przekroczyć 5 636,73 zł, czyli trzykrotności minimalnej emerytury (1 878,91 zł).

Dlaczego wprowadzono ograniczenia?

Ministerstwo podkreśla, że celem ustawy jest wsparcie osób najbardziej potrzebujących – przede wszystkim wdów i wdowców, którzy w późnym wieku utracili małżonka i nie mają już możliwości poprawy swojej sytuacji finansowej pracą zawodową. Jednocześnie rząd zaznacza, że rozwiązanie to ma charakter kompromisowy – z jednej strony odpowiada na oczekiwania obywateli, z drugiej uwzględnia ograniczone możliwości Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i budżetu państwa.

Czy przepisy mogą się zmienić?

Choć część środowisk postuluje rozszerzenie kręgu osób uprawnionych, Ministerstwo Finansów i Gospodarki pozostaje ostrożne, podkreślając, że każda zmiana w systemie emerytalnym oznacza dodatkowe obciążenie budżetu.

Ważnym momentem będzie rok 2028, kiedy to – zgodnie z ustawą – rząd dokona przeglądu obowiązujących przepisów. Wówczas oceniona zostanie m.in. wysokość wypłacanych świadczeń i możliwość ich zwiększenia.

Nowy element systemu emerytalnego

Jak zaznacza resort, renta wdowia nie jest odrębnym świadczeniem, ale szczególną konstrukcją prawną umożliwiającą pobieranie dwóch świadczeń jednocześnie. Jej wprowadzenie ma ułatwić najstarszym osobom przejście przez trudny okres po stracie partnera i zmniejszyć ryzyko ubóstwa w tej grupie społecznej.