Rolnictwo w Polsce, choć jest fundamentem krajowej gospodarki, należy do zawodów o wysokim ryzyku zawodowym. Wypadki przy pracy w rolnictwie stanowią poważne wyzwanie, które wpływa na życie i zdrowie rolników, ale również obciąża system ubezpieczeń społecznych. Z udostępnionego przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) raportu wynika, że w 2024 r. zgłoszono 7 687 zdarzeń wypadkowych – to o 636 wypadków (7,6%) mniej niż w roku poprzednim. Zmniejszenie liczby wypadków może wskazywać na skuteczność działań prewencyjnych, jednak wciąż pozostaje wiele do zrobienia w zakresie poprawy bezpieczeństwa pracy w rolnictwie.
Spadek liczby wypadków i odszkodowań
W 2024 roku wypłacono jednorazowe odszkodowania w związku z 6 060 wypadkami przy pracy rolniczej. Wśród tych zdarzeń odnotowano 26 przypadków śmiertelnych, co stanowi spadek o 10,3% w porównaniu z rokiem poprzednim. To pozytywny sygnał, wskazujący na możliwe zmniejszenie skali najpoważniejszych zdarzeń, jednak liczba wypadków śmiertelnych nadal pozostaje wyzwaniem dla rolnictwa.
Liczba decyzji pozytywnie rozpatrzonych w sprawach odszkodowań za trwały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu zmniejszyła się o 5,3%, czyli o 339 przypadków w porównaniu z rokiem 2023.
Zmniejszyła się także liczba decyzji odmownych – w 2024 r. odnotowano ich 1 963, czyli o 13,4% mniej niż w poprzednim okresie. Wśród głównych powodów odmów znajdowały się przypadki, w których zdarzenia nie spełniały definicji wypadku podczas pracy rolniczej lub nie stwierdzono trwałego uszczerbku na zdrowiu.
Główne przyczyny wypadków
Analiza zgłoszeń wskazuje, że najbardziej powszechną przyczyną wypadków w rolnictwie są upadki osób – aż 3 231 zdarzeń, stanowiących ponad połowę (53,3%) wszystkich przypadków zakończonych wypłatą odszkodowania. Inne często występujące przyczyny to uderzenia, przygniecenia lub pogryzienia przez zwierzęta (11,9%) oraz pochwycenie lub uderzenie przez ruchome części maszyn i urządzeń (10%). Tego typu zdarzenia powodują uszczerbek na zdrowiu i często wiążą się z długotrwałą niezdolnością do pracy.
Wypadki śmiertelne, które stanowiły 0,4% wszystkich zdarzeń zakończonych wypłatą odszkodowania, najczęściej były wynikiem upadków osób oraz przejechania, uderzenia lub przygniecenia przez środek transportu w ruchu – po 6 przypadków w każdej kategorii. Wypadki te unaoczniają potrzebę dalszego doskonalenia mechanizmów ochronnych, w tym poprawy infrastruktury oraz wiedzy rolników w zakresie bezpieczeństwa.
Choroby zawodowe
Pomimo spadku liczby wypadków, wyraźny wzrost odnotowano w zakresie zgłaszanych chorób zawodowych. W ciągu pierwszych trzech kwartałów 2024 roku wpłynęło 226 wniosków o jednorazowe odszkodowania związane z chorobami zawodowymi, oznaczający wzrost o 43,9% w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego. Dominującymi schorzeniami były choroby zakaźne i pasożytnicze, z których najczęściej diagnozowano boreliozę – odnotowano 149 przypadków. Nieco mniej zgłoszeń dotyczyło chorób układu oddechowego (12 przypadków), schorzeń nerwów i mięśni (9 przypadków) oraz chorób skóry (2 przypadki). Pojawił się również jeden przypadek nowotworu złośliwego zakończony śmiercią pracownika. Dane te wskazują na rosnącą potrzebę monitorowania stanu zdrowia rolników oraz wprowadzenia skuteczniejszych działań profilaktycznych.
Raport KRUS za 2024 rok wskazuje na zmniejszenie liczby wypadków w rolnictwie, w tym tych o skutkach śmiertelnych. Świadczy to o poprawie bezpieczeństwa pracy i skuteczności działań prewencyjnych. Mimo to wciąż dominują zdarzenia związane z upadkami, obsługą maszyn i zwierząt, które wymagają dalszych inwestycji w edukację i infrastrukturę. Jednocześnie wzrost zgłoszeń chorób zawodowych, takich jak borelioza, podkreśla potrzebę poprawy warunków zdrowotnych rolników oraz dostępu do profilaktyki. Zintegrowane działania na poziomie legislacyjnym i praktycznym są podstawą dalszej poprawy warunków pracy w rolnictwie.
zródło: KRUS
