Drosophila suzukii, znana jako muszka plamoskrzydła, to coraz poważniejsze zagrożenie dla plantacji owoców miękkich w Polsce. Gatunek ten pochodzi z Azji, ale z powodu globalizacji, międzynarodowej wymiany towarów oraz intensywnego przemieszczania się ludzi, rozprzestrzenił się już na wiele kontynentów – w tym do krajów Europy Południowej i Północnej Afryki, a teraz coraz częściej notowany jest także w Polsce.
Rozprzestrzenianie i monitoring
Z przeprowadzonego przez Instytut Ogrodnictwa InHort monitoringu wynika, że aktywność muszki wzrosła znacząco w 2020 roku, a ponowny wzrost odnotowano również w 2024 roku. Dane pokazują, że najwyższe zagrożenie występuje od sierpnia do października, z kulminacją we wrześniu i październiku, kiedy liczba muchówek na pułapkę tygodniowo przekracza próg średniego zagrożenia.
Poziomy zagrożenia:
-
Bardzo wysoki: > 300 osobników/tydzień
-
Wysoki: 100–300
-
Średni: 10–100
-
Niski: <10
Strategie ochrony upraw
W odpowiedzi na rosnące zagrożenie jest kilka metod zarządzania uprawami i zwalczania D. suzukii:
Zarządzanie agrotechniczne:
-
Dbanie o higienę upraw
-
Właściwe nawadnianie i cięcie roślin
-
Wczesny zbiór owoców i skracanie przerw między zbiorami
-
Zabezpieczenia mechaniczne – siatki i osłony
Zwalczanie biologiczne:
-
Wykorzystanie parazytoidów poczwarek: Trichopria drosophilae, Pachycrepoideus vindemmiae
-
Zastosowanie parazytoida larw: Leptopilina heterotoma
Repelenty i nawozy:
-
Olejki eteryczne (np. anyżowy, lawendowy, goździkowy, z drzewa herbacianego)
-
Nawozy zawierające kwas ortokrzemowy
Sterylizacja i uwalnianie:
-
Metoda wypuszczania sterylnych samców jako forma biologicznego ograniczania populacji.
Zwalczanie chemiczne:
|
Substancja |
Dawka/ha |
Termin aplikacji |
Okres karencji (dni) |
|---|---|---|---|
|
Spinosad |
0,32–0,4 L |
Po odłowieniu w pułapki |
3 |
|
Deltametryna |
0,125 L |
jw. |
7 |
|
Decis Trap Droso |
100 pułapek/ha |
jw. |
brak |
|
Benzoesan emamektyny |
1,25–1,5 L |
jw. |
7 |
|
Cyanotraniliprol |
0,75 L |
jw. |
3 |
Wnioski
Na podstawie badań i analiz Instytutu Ogrodnictwa, wyciągnięto następujące wnioski:
-
Zmiany klimatyczne i globalizacja znacząco przyspieszają rozprzestrzenianie się muszki plamoskrzydłej.
-
Konieczne może być prowadzenie ciągłego monitoringu i zwalczania szkodnika również poza sezonem zbiorów.
-
Na chwilę obecną brakuje skutecznych metod zwalczania D. suzukii bezpośrednio na plantacjach.
-
W przyszłości należy spodziewać się większych strat w plonach, jeżeli nie zostaną wprowadzone zintegrowane i skuteczne systemy ochrony.
Muszka plamoskrzydła to nowy, trudny przeciwnik dla polskich plantatorów. Skuteczna walka z tym szkodnikiem wymaga zintegrowanego podejścia łączącego działania agrotechniczne, biologiczne, chemiczne oraz prewencyjne. Kluczem do ograniczenia strat będzie monitoring, szybka reakcja i edukacja rolników w zakresie nowych metod ochrony upraw.
Opracowanie na podstawie prezentacji:
