1 stycznia 2025 r. wchodzą w życie przepisy ustawy z dnia 26 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, dzięki którym możliwa będzie jednoczesna wypłata renty rodzinnej nabytej z tytułu bycia wdową lub wdowcem oraz emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, czyli zbiegu świadczeń.
Wypłata świadczeń w zbiegu możliwa będzie od 1 lipca 2025 r., ale wnioski o wypłatę świadczeń w zbiegu będzie można składać już od 1 stycznia 2025 r.
Na czym polegają nowe zasady zbiegu uprawnień do świadczeń?
Osoba uprawniona jednocześnie do renty rodzinnej po zmarłym małżonku i emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy uzyska możliwość pobierania obydwu tych świadczeń w zbiegu tj. możliwa będzie wypłata renty rodzinnej z emeryturą lub renty rodzinnej z rentą z tytułu niezdolności do pracy. Z tym że jedno – wybrane świadczenie – będzie wypłacane w całości, a drugie w określonej części (15% od 1 lipca 2025 r. do 31 grudnia 2026 r.; 25% od 1 stycznia 2027 r.). Świadczeniobiorca (wdowa, wdowiec) będzie mógł sam zdecydować, czy chce pobierać np. całość swojego świadczenia powiększonego o określony procent renty rodzinnej po zmarłym, czy też na odwrót.
Kto może uzyskać prawo do wypłaty świadczeń wg nowych reguł zbiegu?
Świadczenia w zbiegu będzie mogła pobierać osoba będąca wdową/wdowcem jeżeli spełni łącznie nw. warunki:
- osiągnie powszechny wiek emerytalny – co najmniej 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn;
- pozostawała we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonka;
- nabyła prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż pięć lat przed osiągnięciem wyżej wymienionego wieku emerytalnego;
- nie zawarła nowego związku małżeńskiego.
Kiedy ustaje prawo do wypłaty świadczeń wg nowych reguł zbiegu?
Prawo do wypłaty świadczeń w zbiegu ustaje z dniem poprzedzającym dzień zawarcia nowego związku małżeńskiego przez osobę uprawnioną.
Jaka może być maksymalna wysokość świadczeń wypłacanych w zbiegu?
Wysokość świadczeń wypłacanych w zbiegu, nie może być wyższa od trzykrotności kwoty najniższej emerytury (od 1 marca 2024 r. najniższa emerytura wynosi 1.780,96 zł) tj. 5 342,88 zł.
Od 1 marca 2025 r. kwota najniższej emerytury zostanie podwyższona, wskutek corocznej waloryzacji świadczeń. Wobec czego maksymalna wysokość świadczeń wypłacanych w zbiegu również ulegnie podwyższeniu.
W maksymalnej kwocie świadczeń ustalonych w zbiegu, zostaną uwzględnione wskazane w ustawie świadczenia tj.:
- świadczenia wchodzące w skład zbiegu (np. emerytura i renta rodzinna),
- dodatki i świadczenia o charakterze innym niż jednorazowe wypłacane wraz ze świadczeniami (np. dodatek pielęgnacyjny, świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, dodatek kombatancki, ryczałt energetyczny itd.),
- emerytury i renty przyznane w trybie specjalnym przez Prezesa Rady Ministrów, Prezesa ZUS i Prezesa KRUS,
- świadczenie honorowe przyznane w związku z ukończeniem wieku 100 lat,
- świadczenia emerytalno-rentowe wypłacane przez instytucje zagraniczne.
W przypadku przekroczenia trzykrotności kwoty najniższej emerytury jedno ze świadczeń wypłacanych w zbiegu ulegnie pomniejszeniu o kwotę przekroczenia.
Kiedy i jak ubiegać się o zbieg świadczeń?
Ustalenie prawa do zbiegu świadczeń oraz ich wypłata następują na wniosek osoby uprawnionej.
Wnioski o ustalenie zbiegu świadczeń będzie można składać od 1 stycznia 2025 r.
- osobiście,
- za pośrednictwem przedsiębiorcy uprawnionego do wykonywania działalności pocztowej w obrocie krajowym lub zagranicznym,
- przez elektroniczną skrzynkę podawczą KRUS-ePUAP,
- w formie dokumentu elektronicznego podpisanego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, czy też podpisem zaufanym,
– w dowolnej jednostce organizacyjnej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.
Od kiedy będzie można uzyskać prawo do zbiegu świadczeń?
Prawo do wypłaty zbiegu świadczeń będzie przyznawane od dnia spełnienia wszystkich warunków, nie wcześniej niż od miesiąca złożenia wniosku i nie wcześniej niż od 1 lipca 2025 r. (w przypadku wniosków złożonych do 31 lipca 2025 r., prawo do wypłaty zbiegu powstanie nie wcześniej niż od 1 lipca 2025 r.).
Wzory wniosków o rentę wdowią będą dostępne w grudniu 2024 r. na stronie internetowej KRUS i we wszystkich jednostkach organizacyjnych.
UWAGA!
Wdowy/wdowcy, którzy nie mają ustalonego prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku (tj. do chwili obecnej nie złożyły wniosku o rentę rodzinną po zmarłym małżonku), a rozważają ubieganie się w przyszłości o zbieg świadczeń, wniosek o rentę rodzinną mogą złożyć w każdej chwili do dowolnej jednostki organizacyjnej KRUS (oddziału regionalnego lub placówki terenowej KRUS). Kasa rozpatrzy prawo do renty rodzinnej, ustali wysokość tego świadczenia i wyda decyzję w sprawie, ale nie podejmie wypłaty tego świadczenia. Pamiętać bowiem należy, że w myśl obowiązujących obecnie przepisów osoba uprawniona jednocześnie do renty rodzinnej po zmarłym małżonku i do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy może pobierać tylko jedno z tych świadczeń (zasada ta zmieni się od lipca 2025 r.).
Niemniej złożenie wniosku o rentę rodzinną po zmarłym małżonku usprawni późniejsze procedowanie wniosku o wypłatę świadczeń w zbiegu i umożliwi dokonanie wyboru proporcji pobierania świadczeń w zbiegu.
Podstawa prawna
ustawa z dnia 26 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2024 r. poz. 1243)
