Unia Europejska podjęła strategiczną decyzję, która zacieśnia więzi handlowe z Ukrainą, jednocześnie wprowadzając nowe ramy prawne dla kluczowych sektorów rolnych, w tym dla świeżych owoców i warzyw. Rada Unii Europejskiej przyjęła 13 października 2025 r. stanowisko, na mocy którego nastąpi obniżenie lub zniesienie ceł na szereg ukraińskich produktów rolno-spożywczych.
Decyzja jest efektem wstępnego porozumienia między Komisją Europejską a Ukrainą z 30 czerwca 2025 r., dotyczącego przeglądu pogłębionej i kompleksowej strefy wolnego handlu (DCFTA). Celem jest ustanowienie długoterminowych, przewidywalnych i wzajemnych ram handlowych w kontekście procesu akcesyjnego Ukrainy do UE.
Wsparcie i Liberalizacja Handlu
Jak podkreślił Lars Løkke Rasmussen, minister spraw zagranicznych Danii, decyzja ta jest wyrazem niezmiennego i wielopłaszczyznowego wsparcia UE dla Ukrainy po trzech latach niesprowokowanej agresji Rosji. „Zarówno UE, jak i Ukraina skorzystają na zniesieniu ceł, co doprowadzi do trwałej stabilności gospodarczej, trwałych relacji handlowych i dalszej integracji Ukrainy z Unią”.
Zmiany dotyczą między innymi produktów mlecznych, mięsa i przetworów mięsnych, a także, co jest szczególnie istotne dla polskich sadowników i rolników, świeżych owoców i warzyw.
Mechanizmy Ochronne dla Rynku UE
Chociaż stanowisko UE ma wzmocnić przepływy handlowe, jednocześnie wprowadzono kluczowe mechanizmy ochronne, mające zabezpieczyć wrażliwe sektory rolnictwa unijnego przed zakłóceniami rynku:
- Dostosowanie do Standardów UE: Dostęp ukraińskich produktów do rynku jest uzależniony od stopniowego dostosowywania się Ukrainy do unijnych standardów produkcji, szczególnie w zakresie dobrostanu zwierząt, pestycydów i leków weterynaryjnych.
- Klauzula Ochronna: Ustanowiono solidny mechanizm ochronny, który może zostać uruchomiony przez każdą ze stron w przypadku zaistnienia zakłóceń na rynku.
- Ograniczony Dostęp dla Wrażliwych Towarów: Dostęp do rynku dla najbardziej wrażliwych produktów, takich jak cukier, drób, jaja, pszenica, kukurydza i miód, pozostanie bardziej ograniczony i stopniowy. Pełna liberalizacja będzie rozważana jedynie dla niektórych produktów niewrażliwych, np. mleka i przetworów mlecznych.
Dalsze Kroki Administracyjne
Po przyjęciu decyzji przez Radę, kolejnym etapem jest zatwierdzenie jej przez Komitet Stowarzyszenia UE–Ukraina, obradujący w składzie ds. handlu. Proces przeglądu ma na celu przyspieszenie i rozszerzenie zakresu znoszenia ceł w handlu między Unią a Ukrainą.
Umowa stowarzyszeniowa między UE a Ukrainą, której DCFTA jest częścią gospodarczą, została podpisana w 2014 r. i weszła w życie 1 września 2017 r.. Od czasu pełnej inwazji Rosji, UE stosowała autonomiczne środki handlowe (ATM), które wygasły 6 czerwca 2025 r.. Nowa decyzja ma stanowić długoterminową ramę regulacyjną.
źródło: KRIR
