Gleba jest zewnętrzną, żyzną warstwą skorupy ziemskiej. Jest ona „warsztatem pracy” zarówno rolników jak i ogrodników. To w glebie rosną rośliny, które są podstawą produkcji żywności, wielu surowców i materiałów potrzebnych człowiekowi do życia.
Stan i jakość gleby bezpośrednio wpływają na plony i zdrowie roślin. Pełni ona funkcję, gdzie rolnicy i ogrodnicy wykonują swoje obowiązki takie jak: uprawa, pielęgnacja roślin, nawożenie i ich nawadnianie. Zdrowa gleba pełni kluczową rolę w utrzymaniu życia na kuli ziemskiej. Jej odpowiednia pielęgnacja i zarządzanie są niezbędne dla sukcesu w uprawie roślin.
Gleba często jest degradowana, wyjałowiona w niewłaściwej kondycji. Utrzymanie jej żyzności jest dla rolnika ogromnym i podstawowym wyzwaniem. Zachowanie i zwiększenie żyzności poprzez właściwy płodozmian, wspieranie życia glebowego, dostarczanie materii organicznej, przeciwerozyjną uprawę polegającą na ciągłym okryciu gleby przez rośliny to podstawowe zadania dla rolnika. Pojawiające się w uprawach choroby roślin, szkodniki, chwasty świadczą o zaburzeniu życia glebowego.
Głównymi praktykami poprawiającymi kulturę gleby i budującymi jej strukturę są: zmianowanie, międzyplony, symbiotyczne powiązania, nawozy organiczne oraz głębokie spulchnianie i płytkie odwracanie. Zabiegi te pobudzają makro i mikrofaunę oraz florę glebową, poprawiają strukturę gleby.
Wyniesione wraz z plonem składniki pokarmowe należy uzupełniać. Standardowo wykonuje się to poprzez nawożenie mineralne. Wynoszenie z plonem składników pokarmowych oraz stosowanie nawozów mineralnych i pestycydów to są podstawowe przyczyny zakwaszenia gleb. Najprostszą i najtańszą metodą zwiększenia składników pokarmowych niezbędnych do osiągnięcia wysokich i stabilnych plonów jest nawożenie organiczne, którego w ostatnim okresie nastąpiła wyraźna redukcja. Nawożenie obornikiem było najprostszą i najtańszą metodą zwiększenia zasobności w glebie składników pokarmowych, które są niezbędne dla osiągnięcia wysokich i stabilnych plonów. Nawożąc obornikiem, dostarczana glebie była masa organiczna, z której powstaje próchnica odpowiedzialna za jej żyzność i urodzajność. Próchnica wpływa również na parametry chemiczne, fizyczne i biologiczne gleby.
Oprócz nawożenia mineralnego, które producenci rolni tradycyjnie stosują, niezbędne staje się stosowanie zabiegów oddziałujących pozytywnie na strukturę i właściwości gleby, a przez to wpływających na prawidłowy rozwój roślin. W dobie zaniku produkcji zwierzęcej i powszechnego braku obornika takim sposobem staje się uprawa międzyplonów, które nie tylko wzbogacają glebę w składniki odżywcze, ale jest to dbałość o glebę, która jest podstawowym warsztatem pracy rolnika i ogrodnika, która im służy i ma stanowić spuściznę dla przyszłych pokoleń. Już Hipokrates uważał, że prawdziwy rozwój człowieka, zwierząt i roślin zależy od jakości gleby.
autor: Marta Toś
źródło: ŚODR w Modliszewicach
