Od 1 października do 28 listopada 2025 r. rolnicy mogą składać wnioski o dofinansowanie w ramach programu „Rozwój małych gospodarstw”. W rozmowie z Mariuszem Olender z firmy Marol (specjalizującej się w pozyskiwaniu funduszy dla rolników) wyjaśniamy, kto może otrzymać dotację, na co można przeznaczyć środki oraz co zmieniło się w obecnym naborze w porównaniu z poprzednimi edycjami.
Dofinansowanie na rozwój małego gospodarstwa może wynieść nawet 100–120 tys. zł. Rolnicy i sadownicy z całej Polski mają szansę unowocześnić swoją produkcję dzięki nowemu naborowi wniosków.
Kto może otrzymać dotację i w jakiej wysokości?
— Panie Mariuszu, jaka jest kwota wsparcia w ramach programu „Rozwój małych gospodarstw” i kto może się o nie ubiegać?
Mariusz Olender, Marol: Kwota premii wynosi od 100 do 120 tysięcy złotych na gospodarstwo. Wyższa stawka (120 tys. zł) przysługuje m.in. gospodarstwom ekologicznym lub rozpoczynającym sprzedaż swoich produktów w ramach krótkiego łańcucha dostaw, natomiast pozostałe małe gospodarstwa mogą liczyć na 100 tys. zł. O dofinansowanie mogą ubiegać się rolnicy i sadownicy prowadzący małe gospodarstwa – co ważne, za małe uznaje się takie, których powierzchnia użytków rolnych nie przekracza 300 ha oraz które mają wielkość ekonomiczną poniżej określonego progu (25 tys. euro). Innymi słowy, nawet gospodarstwo o powierzchni kilkuset hektarów może się kwalifikować, jeśli jego wartość ekonomiczna nie przekracza danego progu. Dodatkowo rolnik musi prowadzić działalność rolniczą i uzyskiwać z niej udokumentowany przychód z ubiegłego roku, aby spełnić warunki programu.
— Wspomniał Pan o sadownikach – rozumiem, że program jest otwarty również dla właścicieli sadów?
Tak, sadownicy jak najbardziej mieszczą się w gronie uprawnionych. Każdy rodzaj uprawy czy produkcji rolniczej ma swoje przeliczniki ekonomiczne, które decydują o statusie „małego gospodarstwa”. W praktyce wielu sadowników spełnia te kryteria. Ważne jest, że pomoc przyznawana jest tylko raz w okresie trwania programu na dane gospodarstwo i danego rolnika – nie można więc otrzymać tej premii dwukrotnie.
Na co można przeznaczyć dofinansowanie?
— Na jakie inwestycje można wydać otrzymane pieniądze?
Program daje rolnikom dużą swobodę. Dofinansowanie można przeznaczyć na praktycznie wszystko, co służy produkcji rolnej lub przygotowaniu produktów do sprzedaży i przechowywaniu. Obejmuje to zarówno inwestycje materialne, jak i niematerialne. Można więc sfinansować np.:
-
zakup maszyn i urządzeń – nowych ciągników, maszyn uprawowych, sprzętu do zbioru, urządzeń do sortowania i pakowania, a nawet sprzętu komputerowego do zarządzania gospodarstwem;
-
wyposażenie budynków – np. chłodni, magazynów, przetwórni lub innych obiektów wykorzystywanych w gospodarstwie;
-
inwestycje budowlane – budowa lub modernizacja budynków gospodarczych, magazynów, przechowalni owoców i warzyw, a nawet niewielkich przetwórni na terenie gospodarstwa;
-
wartości niematerialne i prawne – takie jak oprogramowanie do zarządzania produkcją, licencje czy know-how niezbędne do unowocześnienia gospodarstwa.
Mariusz Olender: W poprzednich edycjach programu zakres inwestycji był nieco węższy. Nowością w tym naborze jest możliwość finansowania inwestycji budowlanych, czego wcześniej nie było. Teraz rolnik może nie tylko kupić maszyny czy wyposażenie, ale także np. zbudować magazyn albo zmodernizować istniejący budynek na potrzeby gospodarstwa. Ta elastyczność pozwala lepiej dostosować plan rozwoju do indywidualnych potrzeb każdego gospodarstwa.
Co zmieniło się w aktualnym naborze?
— Wspomniał Pan o zmianach względem poprzedniego naboru. Na co rolnicy powinni zwrócić szczególną uwagę?
Przede wszystkim zmieniły się wymagania dotyczące systemów jakości i produkcji integrowanej. W poprzednim naborze rolnicy mogli zadeklarować, że przystąpią do np. integrowanej produkcji roślin czy innego systemu jakości i uzupełnić brakujące certyfikaty w późniejszym terminie. Teraz udział w uznanym systemie jakości (takim jak integrowana produkcja, certyfikaty jakości żywności, rolnictwo ekologiczne itp.) jest wymagany już w momencie składania wniosku. Oznacza to, że wnioskodawca musi posiadać ważny certyfikat lub świadectwo potwierdzające uczestnictwo w systemie jakości od dnia złożenia wniosku – inaczej nie spełni kryteriów .
Mariusz Olender: To bardzo ważna zmiana – rolnicy muszą wcześniej zadbać o certyfikaty jakości, jeśli chcą skorzystać z tej dotacji. Wielu pytających nas klientów jest zaskoczonych, że nie da się już „dosłać” zaświadczenia o integrowanej produkcji po złożeniu wniosku. Teraz trzeba to mieć z góry. Zmiany dotyczą też punktacji za różne kryteria. Na przykład dodano nowe kryteria punktowe za prowadzenie produkcji zwierzęcej oraz wspomniane inwestycje budowlane, aby premiować gospodarstwa, które planują takie działania . To pokazuje kierunek programu – stawia się na konkretne działania rozwojowe już na starcie.
Jak zdobyć wymaganą liczbę punktów?
— Wnioski będą oceniane punktowo. Ile punktów trzeba zdobyć i jak można je uzyskać?
Aby wniosek został pozytywnie rozpatrzony, trzeba uzyskać minimum 3 punkty w ocenie . Punktowane są różne kryteria związane z profilem gospodarstwa i planowanymi inwestycjami. Na przykład:
-
Uczestnictwo w systemach jakości – daje od 1 do nawet 5 punktów, w zależności od liczby i rodzaju posiadanych certyfikatów (np. rolnictwo ekologiczne, integrowana produkcja roślin, programy jakości żywności). Im więcej uznanych certyfikatów posiada rolnik, tym więcej punktów sumarycznie może otrzymać .
-
Przynależność do grup producentów lub organizacji – udział w zorganizowanych formach współpracy może dać dodatkowe 3 punkty .
-
Lokalizacja gospodarstwa – jeśli gospodarstwo położone jest na obszarze o naturalnych ograniczeniach (ONW, np. teren górski), można dostać 1 punkt bonusowy .
-
Szkolenia – odbycie szkolenia związanego z planowaną inwestycją również jest premiowane dodatkowymi punktami (poza obowiązkowymi szkoleniami, o których powiemy za chwilę) .
Najważniejszym i zarazem najprostszym sposobem na zdobycie wymaganych 3 punktów jest jednak odpowiednie zaplanowanie inwestycji. Jeśli co najmniej 50% kwoty dotacji przeznaczymy na inwestycje budowlane, otrzymamy 3 punkty – a więc od razu spełnimy minimum punktowe . „To nowo wprowadzony element. Rolnik, który zdecyduje się połowę środków zainwestować np. w budowę lub modernizację budynku, automatycznie uzyskuje trzy punkty – czyli osiąga próg wymagany do otrzymania wsparcia” – wyjaśnia Mariusz Olender.
— Czy to znaczy, że najlepiej postawić na inwestycje budowlane, aby dostać dotację?
Mariusz Olender: Niekoniecznie najlepiej, bo każda decyzja powinna wynikać z realnych potrzeb gospodarstwa. Ale faktem jest, że kryteria punktowe zostały skonstruowane tak, by promować pewne działania – w tym przypadku inwestycje budowlane. Rolnik może też łączyć różne rodzaje inwestycji w swoim biznesplanie, np. planować zakup maszyn i jednocześnie budowę lub modernizację. Ważne, by osiągnąć te min. 3 punkty. Jeśli budowlanka nie jest potrzebna, można skupić się na innych kryteriach (certyfikaty jakości, ewentualnie szkolenia, współpraca grupowa itd.). Kluczowe jest dokładne przemyślenie planu rozwojowego gospodarstwa – punkty mają premiować sensowne inwestycje, które rzeczywiście poprawią dochodowość i konkurencyjność małego gospodarstwa.
Obowiązkowe szkolenia dla beneficjentów
— Załóżmy, że rolnik otrzyma dotację. Słyszeliśmy, że wiąże się z tym obowiązek odbycia pewnych szkoleń?
Zgadza się. Beneficjent dotacji jest zobowiązany odbyć szkolenia tematyczne w trakcie realizacji operacji (przed wypłatą drugiej raty pomocy). Szkolenia te mają na celu wsparcie rolników w lepszym przygotowaniu do sprzedaży i zrozumieniu rynku. Obejmują dwa główne zagadnienia: poszukiwanie i utrzymanie klientów (także z wykorzystaniem internetu) oraz monitoring rynku, zapotrzebowań i preferencji odbiorców. Innymi słowy, rolnik uczy się, jak skuteczniej sprzedawać swoje produkty, budować bazę stałych klientów i śledzić trendy rynkowe. To element nastawiony na zwiększenie orientacji rynkowej gospodarstw – zgodnie z celem całego programu.
Mariusz Olender: Takie szkolenia są obligatoryjne, ale warto je potraktować nie jako przykry obowiązek, tylko jako szansę na podniesienie swoich kompetencji biznesowych. Wielu rolników skupia się na produkcji, a zaniedbuje marketing czy analizę rynku. Teraz, mając dofinansowanie, trzeba też zainwestować czas w wiedzę, jak tę zwiększoną produkcję sprzedać z zyskiem. Szkolenia są dostępne w różnych formach – również u nas, w firmie Marol w Belsku Dużym, organizujemy takie kursy dla beneficjentów dotacji. Tematyka obejmuje praktyczne aspekty: od założenia strony czy profilu sprzedażowego w internecie, po metody badania preferencji konsumentów na lokalnym rynku. Rolnicy wychodzą z nich z konkretnymi narzędziami do wykorzystania we własnej działalności.
Gdzie szukać pomocy i dodatkowych informacji?
Nabór wniosków trwa do 28 listopada 2025 r. – warto więc nie zwlekać i odpowiednio wcześniej przygotować dokumenty. Wnioski można składać wyłącznie elektronicznie poprzez Platformę Usług Elektronicznych ARiMR.
Wszelkie oficjalne informacje (w tym Regulamin naboru i szczegółowe warunki) dostępne są na stronie ARiMR oraz w biurach powiatowych Agencji. Jeśli jednak ktoś potrzebuje pomocy doradczej przy przygotowaniu wniosku lub realizacji założeń biznesplanu, warto skorzystać z usług specjalistów.
Mariusz Olender: Zachęcamy do kontaktu z naszą firmą Marol. Pomagamy kompleksowo w przygotowaniu dokumentacji, obliczeniu wielkości ekonomicznej gospodarstwa, skompletowaniu wymaganych załączników oraz oczywiście w wypełnieniu wniosku online. Dzwoniąc pod nr 607 991 664 można uzyskać bezpośrednią poradę – odpowiemy na pytania i umówimy się na wsparcie przy wniosku. Co ważne, współpracujemy z rolnikami z całej Polski – nie ma konieczności osobistej wizyty w naszej siedzibie. Wiele spraw załatwiamy zdalnie, przez internet lub telefonicznie, w tym konsultacje i wypełnianie wniosku na platformie PUE. Dzięki temu nawet sadownicy i rolnicy z odległych regionów mogą skorzystać z naszego doradztwa bez wychodzenia z domu.
— Dziękujemy za rozmowę.
Jeśli są Państwo zainteresowani dotacją „Rozwój małych gospodarstw” lub obowiązkowymi szkoleniami dla jej beneficjentów, zapraszamy do kontaktu z firmą Marol (tel. 607 991 664) lub do śledzenia informacji publikowanych przez ARiMR. Pamiętajmy, że dobrze przygotowany wniosek i spełnienie wymogów (w tym uzyskanie wymaganych punktów) to klucz do otrzymania wsparcia, które może znacząco przyspieszyć rozwój naszego gospodarstwa.
