Na pytanie o rosnący import rolny z Ukrainy jako potencjalne zagrożenie dla dobrostanu Polaków, opinie ekspertów są podzielone. Niektórzy uznają import za zagrożenie dla krajowych producentów, podczas gdy inni widzą w nim szansę na tańszą żywność i rozwój przemysłu spożywczego. Jedno natomiast jest pewne – należy stale monitorować niekontrolowany import i sytuację w produkcji rolnej na Ukrainie!
Czy tania ukraińska borówka może być dla nas zagrożeniem?
Jak podają analitycy EastFruit, rolnicy oferują obecnie borówkę amerykańską po cenach zaczynających się od 80 UAH/kg, czyli ok. 1,9 USD, co w przeliczeniu na PLN to ok. 8 zł. Oznacza to najniższy w historii poziom cen borówek na Ukrainie! Kilka lat temu, w momencie zakładania największych plantacji borówki, ich średnia cena hurtowa nie spadała poniżej 6-7 dolarów za kg, więc opłacalność była niewspółmiernie wyższa!
Co jest powodem tak drastycznego spadku cen?
Andrij Jarmak, ekonomista w Departamencie Inwestycji Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), identyfikuje kilka czynników, które doprowadziły do tej sytuacji, ale nie postrzega jej jako tragedii dla ukraińskiego przemysłu jagodowego:
Spadające ceny borówek są nieuniknionym skutkiem zwiększonej światowej produkcji. Ceny poniżej 2 dolarów za kilogram świeżych borówek są od dawna powszechne wśród rolników w największych krajach eksportujących. Ma to kluczowe znaczenie dla przyszłości tej jagody, ponieważ przystępna cena stymuluje konsumpcję i zmusza producentów i innych uczestników rynku do poszukiwania sposobów na zwiększenie efektywności upraw i marketingu” – mówi Andriy Yarmak.
Jednocześnie Ukraina niekoniecznie musi sprzedawać borówki po tak niskiej cenie. Ukraińskie jagody mogą mieć kilka niezaprzeczalnych przewag rynkowych nad konkurentami, ale te zalety muszą być skutecznie komunikowane i promowane na rynku, podobnie jak robią to ukraińscy producenci jabłek. Już na wczesnych etapach rozwoju produkcji borówek wielokrotnie ostrzegaliśmy, że istniejąca struktura rynku na Ukrainie nieuchronnie doprowadzi do takich szoków cenowych dla rolników. Aby wejść na eksport bezpośredni, producenci muszą w ciągu dwóch dni zebrać, schłodzić, posortować i zapakować 20 ton borówek o jednakowej jakości. Obecnie 99,9% producentów nie ma takiej możliwości, co zmusza ich do sprzedaży na rynku lokalnym, który ma ograniczone możliwości, które po inwazji na pełną skalę jeszcze bardziej się zmniejszyły” – zauważa ekspert.
Szanse i wyzwania dla ukraińskich borówek
Jeśli chodzi o nowe inwestycje, EastFruit sugeruje, że warunki na Ukrainie nie są najgorsze, nawet pomimo niskiej ceny. Istotną zaletą jest zdobyte doświadczenie w uprawie borówki na Ukrainie, sprawdzone odmiany, opracowane technologie i skuteczne podejście marketingowe. Przykład Jewhena Kharlana z „Nikdariya” (TM iBerry), który sprzedaje świeże borówki bezpośrednio do supermarketów w Niemczech, Hiszpanii i Luksemburgu, pokazuje, że sukces jest możliwy. Mamy nadzieję, że w tym roku doczekamy się bezpośrednich dostaw świeżych jagód z Ukrainy do supermarketów na Bliskim Wschodzie.
Wierzę, że w tym roku odnotujemy znaczny wzrost segmentu mrożonych borówek na Ukrainie, pomimo ataków terrorystycznych na infrastrukturę energetyczną kraju. 3-4 lata temu rynek mrożonych borówek ledwo istniał, a teraz staje się znaczący. Na ukraińskie mrożone jagody istnieje popyt zarówno w UE, jak i w Azji. Stanowi to dodatkowe wsparcie dla rynku świeżych borówek i jego producentów” – dodaje Andriy Yarmak.
Warto zaznaczyć, że Chiny otworzyły swój rynek na mrożone borówki z Ukrainy, choć rynek na świeże wciąż pozostaje zamknięty.
Wnioski dla polskich producentów
Powyższe dane na pewno nie napawają optymizmem polskich producentów borówek, zwłaszcza biorąc pod uwagę skalę nasadzeń w naszym kraju! Konieczność monitorowania rynku i dostosowywania strategii produkcji oraz marketingu będzie kluczowa w najbliższych latach.
