Wsparcie dochodów związanych z produkcją truskawek

CS 1. P1. Zwiększenie indywidualnego dochodu, zapewnienie godnego poziomu życia, wyrównywania szans
CS 1. P2. Zmniejszanie różnic w dochodach między gospodarstwami rolniczymi
CS 1. P3. Utrzymanie produkcji w szczególnie istotnych sektorach produkcji rolnej

CS 1. P6. Stabilizacja dochodów gospodarstw przez łagodzenie skutków ryzyka cenowego i produkcyjnego

Wskaźniki rezultatu :

R.4 Odsetek wykorzystywanej powierzchni użytków rolnych objętej wsparciem dochodu i podlegającej warunkowości
R.6 Odsetek dodatkowych płatności bezpośrednich na hektar dla kwalifikujących się gospodarstw rolnych mniejszych od gospodarstw średniej wielkości (w porównaniu do średniej)

R.7 Odsetek dodatkowego wsparcia na hektar na obszarach o większych potrzebach (w porównaniu do średniej)
R.8 Odsetek gospodarstw rolnych objętych wsparciem dochodów związanym z wielkością produkcji na poprawę konkurencyjności, zrównoważoności lub jakości

Szczegółowa charakterystyka, wymagania i warunki kwalifikowalności interwencji:

Ukierunkowanie wsparcia bezpośredniego na rolników zajmujących się uprawą truskawek przyczyni się do zapewnienia stabilności dochodów tych rolników i poprawy ich konkurencyjności oraz do utrzymania produkcji truskawek.
Brak kryteriów wyboru w ramach interwencji. Do otrzymania płatnści uprawnieni są wszyscy wnioskujący spełniający warunki kwalifikowalności.

Wsparcie będzie przeciwdziałać spadkowi opłacalności produkcji rolnej w gospodarstwach uprawiających truskawki.

Wypłacane jest do zatwierdzonej powierzchni uprawy truskawek (bez limitu).

1. Rolnik aktywny zawodowo uprawiający truskawki.
2. Minimalne wymagania: kwalifikujący się obszar gospodarstwa, w odniesieniu doktórego wystąpiono z wnioskiem o płatności bezpośrednie, jest nie mniejszy niż 1,00 ha albo w przypadku rolników posiadających mniej niż 1,00 ha, ale otrzymujących płatności do zwierząt, minimalna kwota płatności bezpośrednich, która może zostać im wypłacona wynosi co najmniej 200,00 euro. Działka rolna deklarowana do wsparcia (min. 0,1 ha) musi być położona na gruntach będących kwalifikującymi się hektarami.

Zakres i kwoty wsparcia

Ogółem w latach 2023-2027 planuje się przeznaczyć na płatność ok. 51,3 mln EUR, co stanowi 0,3% puli środków na płatności bezpośrednie i ok. 1,97% puli środków na wsparcie dochodów związane z produkcją.

Płatność roczna do kwalifikującej się powierzchni uprawy truskawek. Szacunkowa wysokość stawki: ok. 271 EUR/ha (średnia z lat 2023-2026).

Szacunkowe wielkości stawek określono biorąc pod uwagę znaczenie gospodarcze, społeczne lub środowiskowe sektora, trudności występujące w sektorze, a także wysokość dotychczasowego wsparcia.

Przy obliczaniu wsparcia uwzględniono ograniczenie wynikające z możliwości wydatkowania w ramach wszystkich płatności związanych z produkcją maksymalnie 15% (13%+2% na wysokobiałkowe) rocznej alokacji finansowej na płatności bezpośrednie. Powierzchnia zgłaszana do wsparcia związanego z produkcją w latach 2019-2021 zmniejsza się stopniowo. Zaproponowana stawka jest zbliżona do dotychczasowej wysokości wsparcia (średnia stawka za lata 2015-2021 wynosi ok. 263 EUR/ha).

Stawka w roku 2027 jest niższa, gdyż koperta finansowa nie uwzględnia transferu środków z II filaru WPR (brak przepisów UE umożliwiających przesunięcie środków z II na I filar WPR).
Wysokość wsparcia dla beneficjenta będzie obliczana jako iloczyn stawki jednostkowej oraz uprawnionych produktów (liczby hektarów).

Maksymalna stawka została obliczona z uwzględnieniem 10% tolerancji. Przy określeniu poziomu tolerancji pod uwagę wzięto możliwe niewielkie wahania produkcji.

Dodatkowe informacje specyficzne dla danego typu interwencji 

Uzasadnienie trudności, jakie napotykają objęte pomocą sektory/rodzaje produkcji lub typy rolnicze.
Powierzchnia uprawy truskawek według danych GUS od 2013 roku do 2019 roku systematycznie ulega zmniejszeniu. O ile w 2012 roku uprawiano truskawki na powierzchni ponad 55 tys. ha w kraju, to w latach 2018-2019 obszar ten zmniejszył się do 49 tys. ha. Według danych ARiMR od 2018 roku następowało równocześnie ograniczenie powierzchni uprawy tej rośliny na plantacjach towarowych, a od 2017 roku również upraw zakwalifikowanych do płatności do truskawek udzielanych w ramach dopłat związanych z produkcją.

Powierzchnia uprawy truskawek (ha) w latach 2013-2020

Źródło: opracowanie własne IERiGŻ na podstawie danych ARiMR i GUS.
Rosnąca konkurencyjność cenowa produkcji truskawek, zwłaszcza z krajów aspirujących o członkostwo w UE, umacnianie się pozycji na rynku mrożonek Chin, Maroka i Egiptu,

wskazuje na konieczność wspierania tego kierunku produkcji poprzez wsparcie związane, celem utrzymania produkcji charakteryzującej się wysoką jakością, zwłaszcza do bezpośredniej konsumpcji.

Uprawa truskawek w Polsce charakteryzuje się dużą pracochłonnością oraz wzrastającymi kosztami pracy, natomiast mała odporność owoców i roślin na warunki zewnętrzne ogranicza możliwości zastosowania maszyn do zbiorów (zbiór ręczny).

Znaczne wahania cen skupu truskawek skutkują brakiem stabilizacji dochodowej gospodarstw zajmujących się tym kierunkiem produkcji, a związane z tym ryzyko może skłaniać do przestawiania się rolników na inne uprawy.
Ceny skupu truskawek (zł/tonę) w ujęciu rocznym w latach 2012-2020.

Źródło: opracowanie własne IERiGŻ na podstawie danych GUS.
Dane FADN za lata 2015-2020 wskazują, że dochód gospodarstw uprawiających truskawki, pomniejszony o szacowany koszt pracy własnej, był ujemny we wszystkich latach. Po odjęciu dopłat wartość ta spada średnio o 80%.
Wskaźniki i mierniki finansowe gospodarstw rolnych uprawiających truskawki w latach 2015-2020 pozostających w polu obserwacji FADN.

Źródło: dane polskiego FADN.

Jaki jest cel interwencji w odniesieniu do objętych pomocą sektorów/ rodzajów produkcji lub typów rolniczych?

Płatność będzie stanowiła stabilną część dochodów rolników, i dzięki temu wpłynie na ograniczenie skutków ryzyka dochodowego, związanego zarówno z wahaniami cen (zmienności sytuacji rynkowej), jak i ryzyka związanego z poziomem plonowania (zmienności warunków pogodowych). Poprzez wsparcie dochodów rolników płatność przyczyni się do złagodzenia zidentyfikowanych trudności występujących w sektorze, wynikających z uwarunkowań ekonomicznych i przyrodniczych.

Uzasadnienie znaczenia objętych pomocą sektorów/rodzajów produkcji lub typów rolniczych Truskawki są ważnym surowcem przemysłu spożywczego, głównie ze względu na ich walory smakowe i dietetyczne. Gospodarcze znaczenie sektora jako dostawcy surowca dla przemysłu przetwórczego wynika przede wszystkim z zastosowania truskawek do produkcji dżemów, soków i mrożonek. Sektor truskawek należy do sektorów relatywnie pracochłonnych, które mają szczególne znaczenie ze względu na generowanie miejsc pracy, zwłaszcza w rejonach o rozdrobnionej strukturze agrarnej, spełnia zatem również funkcję społeczną. Produkcja truskawek ma duży wpływ na poziom dochodów gospodarstw i gospodarkę regionalną, zwłaszcza gospodarkę rejonów wyspecjalizowanych w ich uprawie.
Środowiskowe znaczenie sektora wynika z roli truskawek w dywersyfikacji upraw.
W Polsce uprawa truskawki wpisuje się w długoletnią tradycję, co wynika m.in. z korzystnych warunków glebowo-klimatycznych dla jej uprawy. Truskawka jest objęta systemem integrowanej, jak i ekologicznej produkcji, co wskazuje na możliwość jej uprawy z troską o stan środowiska przyrodniczego, zapewniając odpowiednią jakość owoców.

źródło: